พจนานุกรมธาตุ
ธาตุ | อรรถ | ตัวอย่าง | หมวดธาตุ | |
---|---|---|---|---|
กาส |
กุสทฺทปกาสสชฺชเน ไอ, กระแอม; ประกาศ; จัดแจง |
กาสเต. อุกฺกาสิตฺวา. |
ภู (อ) | |
กาส |
ชุเต สว่าง, รุ่งเรือง |
กาสเต, กาสฺยเต จนฺโท. |
ภู (อ), ทิว (ย) | |
กาส |
สทฺทกุจฺฉายํ ไอ, กระแอม |
กาสติ อุกฺกาสติ กาโส กาสมทฺโท อา. กาสํ สาสํ ทรํ พลฺยํ* ขีณเมโธ นิคจฺฉติ - ส.
* ในวิธุรชาดก ชาตกฏฺฐกถา 10/261 เป็น พาลฺยํ. แก้ว่า พาลฺยนฺติ ทุพฺพลภาวํ. |
ภู (อ) [ธป] |
|
กาสุ |
ทิตฺติโสภเนสุ รุ่งเรือง; งดงาม |
กาสติ, ปกาสติ. |
ภู (อ) | |
กาสุ |
ทิตฺติยํ (ปากฏตายํ วิราชนตายํ วา) 'ส่องสว่าง,' ปรากฏ, ประกาศ, แจ่มแจ้ง, ให้รู้ชัด |
กาสติ ปกาสติ กาสุ ปกาโส ปกาสโก ปกาสิตุํ ปกาเสตุํ กาสนา สงฺกาสนา ปกาสนา การิต-ปกาเสติ อา. ทูเร สนฺโต ปกาเสนฺติ คนดี ท. ปรากฏในที่ไกล - ส.
|
ภู (อ) [ธป] |
|
กิ |
ญาณุนฺนตีสุ รู้, เข้าใจ; ฟูขึ้น, งอนขึ้นข้างบน |
เกติ อุทฺธํ คจฺฉติ ปวตฺตตีติ เกตุ ธง. |
ภู (อ) | |
กิ |
วเธ ฆ่า |
กิโณติ, กิณาติ, กิณนฺติ. |
สุ (ณุ ณา อุณา) | |
กิจิ |
มทฺทเน ย่ำยี, ข่มขี่ |
กิญฺเจติ สตฺเต มทฺทตีติ กิญฺจนํ, ปลิโพโธ. |
จุร (เณ ณย) | |
กิจิ |
มทฺทเน ย่ำยี, กำจัด, เหยียบ, ขยำ |
กิญฺเจติ กิญฺจยติ กิญฺจนํ อกิญฺจโน
|
จุร (เณ ณย) [ธป] |
|
กิฏ |
ภาเย ภเย คเต ทำให้กลัว, ข่มขู่; กลัว; ไป, ถึง, บรรลุ |
พฺยคฺโฆ ชนํ เกฏติ. |
ภู (อ) | |
กิฏ |
คติยํ ไป, ถึง, เป็นไป |
เกฏติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
กิฏิ |
พนฺเธ ผูก, พัน, รัด, มัด |
กิเฏติ กิฏยติ กีโฏ
|
จุร (เณ ณย) [ธป] |
|
กิต |
โรคาปนยนญาณิจฺฉาวาสสํสเย รักษาโรค, เยียวยา; รู้; ปรารถนา; อยู่; สงสัย |
เกตติ, ติกิจฺฉติ, จิกิจฺฉติ. |
ภู (อ) | |
กิต |
นิวาเส อยู่, อาศัย |
เกตติ นิเกโต สาเกตํ
|
ภู (อ) [ธป] |
|
กิต |
โรคาปนยเน 'บำบัดโรค,' รักษา, พยาบาล |
ติกิจฺฉติ จิกิจฺฉติ จิกิจฺฉา จิกิจฺฉโก ติติจฺฉา ติกิจฺฉโก
|
ภู (อ) [ธป] |
|
กิต |
ญาเณ รู้, หมาย, กำหนด, สังเกต |
เกตติ เกตนํ เกตโก สงฺเกโต |
ภู (อ) [ธป] |
|
กิตฺต |
สํสทฺเท พูดด้วยดี |
กิตฺเตติ, กิตฺตยติ, ปริกริตฺเตติ. |
จุร (เณ ณย) | |
กิตฺต |
สฺสนฺทเน สังสนทนา, เปรียบเทียบ, แสดง, แถลง, สรรเสริญ |
กิตฺเตติ กิตฺตยติ กิตฺตนา ปริกิตฺตนา กิตฺติ อา. เย โวหํ กิตฺตยิสฺสามิ คิราหิ อนุปุพฺพโส - ส.
|
ภู (อ) [ธป] |
|
กิป |
ทุพฺพเล มีกำลังน้อย |
กิเปติ, กิปยติ. |
จุร (เณ ณย) | |
กิป |
ทุพฺพลฺเย ทรพล, อ่อนเพลีย, น่าสงสาร, น่าทุเรศ |
กิเปติ กิปยติ |
จุร (เณ ณย) [ธป] |