พจนานุกรมธาตุ

หสฺสติ. 
หสฺสิตวา, 
หฏฺโฐ, ปหฏฺโฐ. 
หสฺสติ กถํนีโจ, มิจฺฉา กโรตีติ อตฺโถ. 
โลมหฏฺฐชาโต.

ชหาติ, 
ชหีเต สตตํ คจฺฉตีติ หายโน ปี. 
กุญฺชรํ สฏฺฐิหายนํ. 
ชหติ, วิชหติ. 
อายุํ ชหตีติ หายโน, สํวจฺฉโร. 
หายนฺติ ย่อมเสื่อม, 
นิหียติ, 
นิหีนเสวี. 
หีโน, หีนโก คนเลว.

หิโนติ คจฺฉตีติ หโย ม้า. 
หิโนติ ปวตฺตติ ผลํ เอเตนาติ เหตุ. 
หิโนติ ปวตฺตตีติ หิงฺคุ, รามฏฺฐํ มหาหิงคุ์. 
หิโนติ ปรํ อุปตาเปตีติ หีโน. 
เหติ หีนตฺถมคมีติ หีโน คนเลว. 
หิโนติ วทฺธตีติ หิตํ ประโยชน์เกื้อกูล, ความเจริญ. 

พึงทราบว่าอุทาหรณ์เหล่านี้ ล้วนแปลง ณ จาก ณุ ปัจจัยเป็น น ทั้งสิ้น.

หิกฺกติ. 
หิกฺกา การสะอึก. 
หิกฺ อิติ กตฺวา กายติ สทฺทายเตติ วา หิกฺกา. 
ในคัมภีร์โลกียะยังกล่าวว่าเป็น หิกฺ บทหน้า เก ธาตุ ก็ได้.

หิกฺกยติ.

หิณฺฑติ, อาหิณฺฑติ. 
อาหิณฺฑนํ การเที่ยวไป. 
หิณฺฑิโร หิรฺฑีโร วา. 
สมุทฺทเผโณ คลื่นน้ำทะเล, ฟองน้ำทะเล.

หิรียติ หิรยิตพฺเพนาติ หิรี, หิริ ความละอาย, ชื่อเจตสิกธรรม. 
อหิริกํ จิตฺตํ.

หิลติ, เหลติ ตรุโณ ตรุณิยา. เหลา การร้องรำทำเพลงอย่างสนุกสนาน.

หิลาทติ, หิลาทเต จนฺทโน คตฺตํ. 
หิลาทนํ ความสบาย. 
หิลนฺโท.

หิลฺโลเลตีติ หิลฺโลโล. 
หิลฺโลลยติ วายุ ลตํ.

หิมฺพติ โลโก ปิตรํ.

หึสตีติ สีโห. (สีห ศัพท์นี้ ส กับ ห ให้อยู่กลับกัน. ลบพินทุ แล้วทำเป็นทีฆะ) 
วิหึสา, วิเหสา เหสา ปพฺพชิตานํ. 
หึเสติ, หึสยติ.

หิฬติ. 
หิฬา, หิฬิโต. 
ธาตุนี้มีในสัททนีติเท่านั้น

หิฬาทยติ. หิฬาทติ. 
ธาตุนี้มีมาในธาตุมัญชูสาแห่งเดียว.

หีเฬติ, หีฬยติ. 
หีฬนํ, หีลนํ, หีฬนา การนินทา, ติเตียน. 
หีเฬนฺโต เอวมาห.

(ดู หู ธาตุ)
หุติ, หวติ, ชุโหติ. หุโต, หุตวา, หุตาวี ผู้บูชา.
หุติ, อาหุติ, อาหูติ การให้, การบูชา.
อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห.
อาหุเนยฺโย ผู้ควรของบูชา.
หวิยเต ภกฺขิยเต ปกฺขิยเต วา อคฺคิมฺหิ ปียเต วา ชุโหติ วา อเนนาติ หวิ สปฺปิ เนยใส.
ชุโหติ อเนนาติ โหโม เครื่องเซ่น.

หุจฺฉติ ขโล, กุฏิโล ภวตีติ อตฺโถ. 
หุจฺฉติ โจโร.

หุฑติ, โหฑติ.

หุณฺฑเต ธนํ โลโก, ราสึ กโรตีติ อตโถ.

หุลติ, โหลติ. โหเลติ ภูมึ ภินฺทนฺโต มตฺติกขณฺฑํ จาเลตีติ หโล, ผาโล ผาล.