พจนานุกรมธาตุ
ธาตุ Sort descending | อรรถ | ตัวอย่าง | หมวดธาตุ | |
---|---|---|---|---|
ขุ |
สทฺเท 'ออกเสียง,' ร้อง, กล่าว |
โขติ ขวติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุช |
วชิรนิพฺเพเส* บางอาจารย์ว่า "ขุช=วชิรนิคฺโฆเส" บ้าง - ส. [คำไขว่า วชิรนิพฺเพเส นี้ ยากที่จะแปล ข้าพเจ้าขอแยกศัพท์ พร้อมทั้งหลักฐานมาลงไว้ วชิโร-รา-รํ อาวุธพระอินทร์, ฟ้าแลบ; เครื่องมือเจียระไน แก้ว, เพชร. นิพฺเพโส (ป.) ค่าจ้าง, เงินเดือน, บำเหน็จ (อช. 531) (จาก วิส=เปรเณ (คมนาทีสุ นิโยชเน) นิ บุพฺ - สูจิ). ถ้าเข้าสมาสกันเข้าทั้ง 2 ศัพท์ จะได้แก่อะไร? * สันนิษฐานใหม่คราวพิมพ์ครั้งที่ 3 นี้ว่า วชิรนิพฺเพเส หมายความเท่ากับ วชิรนิคฺโฆเส นั่นเอง |
ภู (อ) [ธป] |
||
ขุชุ |
เถยฺเย ลัก, ขโมย |
โขชติ, โขชนฺติ. |
ภู (อ) | |
ขุชุ |
เถยฺยกรเณ ลัก, ขโมย |
โขชติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุฑิ |
ขญฺชเน เดินเขยก, เป็นง่อย |
ภู (อ) | ||
ขุณ |
หึสาเน เบียดเบียน |
ขุโณติ. |
ตน (โอ ยิร) | |
ขุณุ |
กีฬายํ เล่น. กีฬา, กรีฑา |
โขทติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุท |
ปิปาสาสหกีฬเน หิว, กระหาย; ไม่อดทน; เล่น |
โขทติ, ขุทติ วิปาเสตีติ ขุทฺโท แมลงวัน, ผึ้งเล็ก. |
ภู (อ) | |
ขุท |
ชิฆจฺฉายํ อยากจะกิน, หิว
|
ภู (อ) [ธป] |
||
ขุทิ |
นฺหานุทฺธรุปฺลุเต อาบ; นำออก, ถอดออก; กระโดด |
ขนฺทติ. |
ภู (อ) | |
ขุทิ |
อาปวเน ชำระ, ทำให้บริสุทธิ์ |
ขุนฺทติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุทุ |
หึสายํ เบียดเบียน |
ขุโณติ |
ตน (โอ ยิร) [ธป] |
|
ขุทฺท |
กีฬายํ เล่น |
ภู (อ) | ||
ขุภ |
สญฺจเล หวั่นไหวอย่างรุนแรง |
โขภติ, โขเภติ. |
ภู (อ), ทิว (ย), กี (นา) | |
ขุภ |
สญฺจลเน 'ไหวพร้อม,' กำเริบ, ปั่นบ่วน |
โขภติ สงฺโขภติ โขโภ สงฺโขโภ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุภ |
สญฺจลเน 'ไหวพร้อม,' กำเริบ, ปั่นบ่วน |
ขุพฺภติ สงฺขุพฺภติ การิต-โขเภติ โขภยติ อา. หตฺถินาเค ปทินฺนมฺหิ ขุพฺภิตฺถ นครํ ตทา เมื่อประทานช้างแล้ว เมืองได้ปั่นบ่วนในกาลนั้น - ส. |
ทิว (ย) [ธป] |
|
ขุมฺภ |
โรธเน ปิดกั้น |
ขุมฺภโณติ, ขุมฺภนาติ. |
สุ (ณุ ณา อุณา), กี (นา) | |
ขุร |
เฉทวิเลเขสุ ตัด; ขีดเส้น |
ขุรติ. |
ภู (อ) | |
ขุร |
เฉทเน; วิเลขเน จ ตัด, แบ่ง, บั่น; ขีด, เขียน, ทำให้เป็นรอย |
ขุรติ ขุโร
|
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุสิ |
ขุํสเน ด่าว่า |
ขุํเสติ. |
จุร (เณ ณย) | |
ขุสิ |
อกฺโกสเน ด่า บริภาษ |
ขุํเสติ ขุํสยติ ขุสนา |
จุร (เณ ณย) [ธป] |
|
ขุฬ |
พาลตฺตภกฺเข เป็นคนพาล; กิน |
ขุฬติ. |
ภู (อ) | |
ขุฬ |
พาเลฺย; ฆสเน จ โง่, เขลา; กิน, บริโภค |
ขุฬติ |
ภู (อ) [ธป] |
|
ขุํส |
ขุํสเน ด่าว่า |
ขุํเสติ. |
จุร (เณ ณย) | |
ขฺยา |
กถนปากเฏสุ กล่าว; ปรากฏ, ประจักษ์แจ้ง |
ขาติ, สงฺขาติ, ปจฺจกฺขาติ. ขายติ, ขฺยายติ. สงฺขายติ. |
ภู (อ) |