พจนานุกรมธาตุ

สณฺฑติ สณฺโฑ

• สณฺโฑ  สณฑ์, รก, ชัฏ  ดังคำว่า วนสณฺโฑ ป่ารก, ป่าทึบ.

สณฺฑติ. 
สณฺโฑ ดง, ป่าละเมาะ, ที่ทึบ, กอ, พุ่ม. 
สณฺฑนฺติ คุมฺพนฺติ เอตฺถาติ สณฺโฑ, 
วนสณฺโฑ แนวป่าทึบ. 
ยตฺถ มกฺขิกา สณฺฑสณฺฑจารินี.

สณติ

• สณติ  
  อา. สณเตว* พฺรหารญฺญํ ดุจป่าใหญ่ทำเสียงดังอยู่ (สณเตว=สณติ อิว) - ส.

* ตัวอย่างนี้มาในสคาถวรรค 25/10, 259 เป็นต้น คาถาเต็มว่า
ฐิเต มชฺฌนฺติเก กาเล   สนฺนิสีเวสุ ปกฺขิสุ
สณเตว พฺรหารญฺญํ   ตํ ภยํ ปฏิภาติ มํ.
และ … สา รติ ปฏิภาติ มํ.  ดังนั้นจึงควรแปลว่า ป่าใหญ่ดุจบันลือลั่น (สณเตวาติ นทติ สทฺทํ กโรติ วิย อรรถกถาเวสสันตรชาดก)

สณติ

สเณติ สณยติ

สณติ. สเณติ, สนยติ. 
สณยติ ทานํ.

สณติ. 
สณเตว พฺรหารญฺญํ. ตํ ภยํ ปฏิภาติ มํ. สณเตวาติ นทติ วิย.

สตตีติ สตตํ. 
สตนํ สจฺจํ. 
สตตสฺส ภาโว สาตจฺจํ.

สตฺเตติ สตฺตยติ

สตฺเตติ, สตฺตยตีติ สตฺโต ชโน คจฺฉติ ทุกฺเขน ชีวติ สมฺพนฺธติ วิตฺถาเรติ วาตฺยตฺโถ. 
สตฺโต สัตว์, ผู้ไป, ผู้เป็นอยู่ลำบาก, ผู้ผูกพัน, ผู้ขยาย. 
คตสตฺตํ ปราศจากชีวิตแล้ว.

สถติ สถโล-สิถิโล

• สถโล-สิถิโล  
  อา. สถโล หิ ปริพฺพาโช ภิยฺโย อากิรเต รชํ ก็การบวชย่อหย่อนยิ่งโปรย (กิเลสเพียงดัง) ธุลีหนักเข้า บาลีเป็น สิถิโล* บ้าง - ส.

* โดยทั่วไปเป็น สิถิโล แต่ ส. ตรงนี้ว่า สิฐิโลติปิ ปาลิ ทิสฺสติ. ตทา ฐิกาโร มุทฺธโช คเหตพฺโพ. หมายความว่า เป็น สิฐิโล ก็มี.

สเถติ สถยติ

สเถติ สถยติ

สาถยติ สุสุํ โลโก, ปุนปฺปุนํ หสฺสตีติ อตฺโถ. 
สเถติ, สถยติ ย่อมมีกำลังน้อย, อ่อนแอ. 
สถโล, 
สิถิโล หิ ปริพฺพาโช.

สถติ. สเถติ, สาถยติ ปฏฺฐิตุํ สิสฺโส.

สนฺถเต วตฺถํ. 
สิถิลํ ภวติ กโรติ วาตฺยตฺโถ.

คำไข อวสาทน นั้น ไม่ใช่ธรรมดานัก ข้าพเจ้าเข้าใจว่า อว+สิท ธาตุ เป็นการิตของ โอสีทน ความจมลง  
เทียบ นิสาเทตฺวา ให้นั่งแล้ว เป็นการิตของ นิสีทิตฺวา นั่งแล้ว ดู ธาตุปฺ. เล่มก่อน สิท ธาตุ.

สทติ อสฺสาโท

• อสฺสาโท  อสฺสาท ทุกรูปที่มี อ อยู่ต้น คือ อา อุปสัค แล้วรัสสะ - ส.

สาเทติ สาทยติ อสฺสาเทติ อสฺสาโท อสฺสาทนํ

• อสฺสาเทติ อสฺสาโท อสฺสาทนํ  อสฺสาท ทุกรูปที่มี อ อยู่ต้น คือ อา อุปสัค แล้วรัสสะ - ส.

สาเทติ, สาทยติ.

นิสีทติ. 
นิสีทนํ ที่นั่ง. 
นิสชฺชา การนั่ง. 
นิสีทนฺติ เอตฺถาติ วา นิสชฺชา. 
นิสโท ลานหิน. 
ถ้าลงการิตปัจจัยจะมีรูปเป็น นิสาเทติ.

ปสีทติ. 
ปสาโท, 
ปสนฺโน. 
อุทกปฺปสาทโก มณิ. 
ถ้าลงการิตปัจจัยจะมีรูปเป็น ปสาเทติ.

สีทติ, สทเต. 
วิสาทปฺปตฺโต ถึงความว้าเหว่ใจ. 
ปงฺเก สนฺโนว กุญฺชโร. 
อสฺสาทติ. 
อสฺสาโท, อสฺสาทนํ ความยินดี.

สาเทติ, สาทยติ, 
อสฺสาเทติ, อสฺสาทยติ. อสฺสาทติ. 
สาทุผโล รุกฺโข. 
สาทุรสโภชนํ. 
สาทิยตีติ สาตํ. แปลง ท เป็น ต

อุปสีทติ. 
อุปสนฺโน, อาสนฺโน ใกล้ชิด. 
ในหมวด ภูวาทิ มีการแปลง สท เป็น สีท บ้าง