พจนานุกรมธาตุ

ปยติ. 
เปตพฺพํ. 
ปายยติ, ปีเณตีติ ปียูสํ. อมตํ สุธาโภชน์, นมโค. 
ปีณาตีติ ปีติ, ปีณนํ. 
ปิณาติ เอตฺถาติ เปฬา. 
อปีณีติ ปีวรํ. 
อตฺตโน ผเลน ปีเณติ ตปฺเปตีติ ปิยาโล ต้นมะหวด. 
ปิณาติ ปิยเตติ ปิโย. (2 บทนี้ทำเป็นรัสสะ)

ปียติ.

ปียติ. ปีณาติ ย่อมงาม.

ปีฐิยติ หึสิยติ ปิฏฺฐติ วา ปุคฺคลํ ธาเรตีติ ปิฏฺฐํ ตั่ง. 
ปีฐสปฺปิ คนขาเขยก, คนพิการ.

• ปีฐ [จาก ปีฐ=ธารณ] นป. ตั่ง, เก้าอี้, ม้านั่ง, ม้ายาว. อช. 211, 970.
• ปีฐก [จาก ปีฐํ] นป. ตั่ง, เก้าอี้. วิมานวตฺถุอ. (ยังไม่มีฉบับพิมพ์ไทย) 8,124.
• ปีฐิกา [จาก ปีฐํ] อิ. ตั่ง, ม้านั่ง, ม้ายาว. อช. 311, 823, 970.

ปีณติ

ปียติ. 
ปียูสํ สุธาโภชน์, นมโค.

ปีลติ ปริภุญฺชิตพฺพํ คจฺฉตีติ ปิลุ ต้นมะทราง. 
ปีลติ ปสุ.

ปีวตีติ ปีวโร เต่า, คนอ้วน.

ปีเฬติ ปีฬยติ นิปฺปีเฬติ นิปฺปีฬยติ ปิฬนโก ปีฬา ปีฬนํ นิปฺปีฬนโก

• ปีฬา  น. บีฑา, ความเบียดเบียน, ความบีบคั้น.

ปีเฬติ สตฺตุ โยโธ. 
ปีเฬติ ถนํ กามี. 
ปีฬนลกฺขณทุกฺขํ ปีฬา, 
ปีฬนํ ความบีบคั้น. 
ติลานิ ปีเฬตฺวา บีบแล้ว

ปวติ ปุตฺโต ปุตฺตี ปุญฺญํ ปปุตฺโต

• ปุตฺโต  ป. บุตร, ลูกชาย.
  เนื้อความ 2 นัย:-
  1. 'ผู้ทำสกุลให้บริสุทธิ์' (ซึ่งเป็นไปตามความคิดของพราหมณ์ครั้งดึกดำบรรพ์ว่า สกุลใดไม่มีลูก สกุลนั้นบาปมาก ฉะนั้นการมีลูก จึงเป็นการชำระสกุลให้บริสุทธิ์จากบาป) วิ. อตฺตโน กุลํ ปวติ โสเธตีติ ปุตฺโต.
  2. 'ผู้ยังหทัยของพ่อให้เต็ม' นัยนี้ จาก ปูร  วิ. อตฺตโน ปิตุ หทยํ ปูเรตีติ ปุตฺโต - ส.
     ศัพท์เป็นชื่อของลูกชาย คือ ปุตฺโต อตฺรโช สูโต สูนุ ตนุโช ตนโย โอรโส อปจฺจํ. 
     แต่เฉพาะ อปจฺจํ หมายกว้างออกไปถึง ลูก หลาน เหลน ฯลฯ ได้ - ส.
• ปุตฺตี  อิ. บุตรี, ลูกหญิง.
  ศัพท์เป็นชื่อของลูกหญิง คือ ปุตฺตี ธีตา ทุหิตา อตฺรชา - ส.
• ปุญฺญํ  นป. บุญ, กุศล, ความดี, ความงาม, 'ชำระ' 
  วิ. อตฺตโน การณํ ปวติ (หรือ ปุนาติ) โสเธตีติ ปุญฺญํ. ฯลฯ - ส.
  ศัพท์เป็นชื่อของบุญ คือ กลฺยาณํ กุสลํ ปุญฺญํ สุภํ - ส.
• ปปุตฺโต  ป. ปบุตร, หลานชาย, 'บุตรของบุตร' [=ปุตฺต+ปุตฺต - สูจิ].

ปุนาติ โปนํ ปุมา

• โปนํ  ได้ในคำว่า ทนฺตโปนํ ชำระพัน, เครื่องชำระพัน - ส.
• ปุมา  ป. ชาย บุรุษ [ปุ+ม - สูจิ].

ปวติ

ชเล ปวติ คจฺฉติ เอเตนาติ โปโต, นาวา เรือ.

ปวติ กุลํ โสเธตีติ ปุตฺโต. 
การกํ ปวตีติ ปุญฺญํ. 
ปุนิยเตติ โปโต โปตโก จ ลูกอ่อน, เด็ก. 
ทนฺตํ ปุนาติ เอเตนาติ ทนฺตโปณํ ไม้สีฟัน. 
ปุนาติ อายตึ ภวนฺติ โปตา, ยญฺญฺโก ผู้มีการบูชายัญ.

ปุจฺฉติ ปุจฺฉโก ปุฏฺโฐ ปุจฺฉา ปุจฺฉิโต

ปุจฺฉติ ปมาเณติ เอเตนาติ ปุจฺฉํ, 
ปุจฺโฉ หาง. 
ภิกฺขุ ปณฺฑิตํ ปญฺหํ ปุจฺฉติ. 
ปุจฺฉา คำถาม.

โอปุญฺชติ. 
สัททนีติ ว่าเป็น โอปุชิ ธาตุ.

ปุญฺชติ. 
ปุญฺโช กอง, หมู่, พวก. 
ธญฺญาปุญฺโช.

* ทาง สํ. เป็น โปฺรญฺฉฺ (ปฺร+อุญฺฉ) บาลี ปุญฺฉติ สํ. เป็น โปฺรญฺฉติ, ปุญฺฉน เป็น โปฺรญฺฉน.

• ปุญฺฉติ  การิต-ปุญฺฉาเปติ
  เทวี โรทมานา อกฺขีนิ ปุญฺฉิตฺวา พระราชเทวีทรงกรรแสงพลางเช็ดพระเนตร ท. แล้ว ชาอ. 2/234. 
  [ปุญฺฉ นี้ ฉบับไทยมักไม่ใคร่แน่ บางทีเป็น ปุญฺช บ้าง เช่น อุทกปุญฺชนี อิ. ผ้าเช็ดน้ำ, เครื่องเช็ดน้ำ, 
  แล ปเรสํ คุเณ ปุญฺชติ ล้างคุณ ท. ของผู้อื่น อิติวุตฺตกอ. 62 แต่เป็น ฉ มากกว่า].
• ปริปุญฺฉติ [ปริ+ปุญฺฉ] ก. เช็ดรอบ, ถูรอบ. 
  ปาณินา คตฺตานิ ปริปุญฺฉนฺโต (นายสุทิน กลันทบุตร) เช็ดรอบ ซึ่งเนื้อตัว ท. ด้วยฝ่ามือ วิน. 1/25.
• ปุญฺฉน [จาก ปุญฺฉติ] ค. แล นป. เช็ด, ถู; ความเช็ด, ความถู.
  อถโข วิสาขา มิคารมาตา มุขปุญฺฉนโจลํ อาทาย ครั้งนั้นแล พระวิสาขามิคารมารดา ถือผ้าเช็ดหน้า หรือ ผ้าเช็ดปากไปแล้ว วิน. 5/197.

ปาณินา คตฺตํ ปุญฺฉติ. 
ปุญฺฉนํ การชำระ.

ปุฏติ

โปเฏติ โปฏยติ

โปเฏติ โปฏยติ