พจนานุกรมธาตุ
ธาตุ | อรรถ | ตัวอย่าง | หมวดธาตุ | |
---|---|---|---|---|
มูล |
ปติฏฺฐายํ ตั้ง, ดำรงอยู่ |
มูลติ ติฏฺฐติ เอตฺถ เอเตนาติ มูลํ. |
ภู (อ) | |
มูล |
โรปนเฉทโสเธ ปลูก; ตัด; ชำระ |
มูลยติ สาขางฺกุราทโย โรเปติ ชเนตีติ มูลํ รากไม้. |
จุร (เณ ณย) | |
มูส |
เถยฺเย ลัก, ขโมย |
มูสตีติ มูสโก มูสิโก มูสีโก จ หนู. |
ภู (อ) | |
มฺหิ |
วิ บทหน้า วิมฺหเย อัศจรรย์ใจ |
วิมฺหเยติ. |
ภู (อ) | |
มฺหิ |
อนาทรสฺมึ ไม่เอื้อเฟื้อ |
มฺหาเยติ, มฺหายยติ. |
จุร (เณ ณย) | |
มฺหิ |
อีสํหสเน ยิ้ม, แย้ม |
มฺหเต, อุมฺหยเต. |
ภู (อ) | |
มฺหิฏ |
เสนฺหนาทเร ติดใจ, พอใจ, รัก; ไม่เอื้อเฟื้อ |
เมฺหฏยติ. |
จุร (เณ ณย) | |
ยกฺข |
ปูชายํ บูชา |
ยกฺขยติ ยกฺขิยเตติ ยกฺโข ยักษ์, ผู้ที่เขาบูชา |
จุร (เณ ณย) | |
ยช |
เทวจฺจทานสงฺคเต บวงสรวงเทวดา; ให้; รวมกอง |
ยชติ. |
ภู (อ) | |
ยต |
ตาโฬปกาเร ทุบตี; ทำอุปการะ |
ยาเตติ ปุตฺตํ ปิตา. |
จุร (เณ ณย) | |
ยต |
นิ บทหน้า นิยฺยาตเน มอบให้; แลกเปลี่ยน |
นิยฺยาเตติ. |
จุร (เณ ณย) | |
ยติ |
สงฺโกเจ หดเข้า, ทำให้สั้นเข้า, บูดเบี้ยว |
ยนฺเตติ, ยนฺตยติ มนฺเตน สปฺปํ ชงฺคลิโก. |
จุร (เณ ณย) | |
ยตี |
อา บทหน้า วสีภูเต มีความชำนาญ |
อายตตีติ อายตฺโต, อธีโน. เถรายตฺตํ ปาติโมกขํ. |
จุร (เณ ณย) | |
ยตี |
วายาเม พยายาม |
ยตติ, ยตเต โมกฺขายาติ ยติ ภิกษุ. |
ภู (อ) | |
ยป |
ยาปเน ยังชีวิตให้เป็นไป |
ยาเปติ. |
จุร (เณ ณย) | |
ยภ |
เมถุนมฺหิ กรรมของคนคู่ |
ยภติ. |
ภู (อ) | |
ยม |
ปริเวสนา เลี้ยงดู, ปรนปรือ |
ยมติ. ยเมติ, ยมยติ. |
ภู (อ), จุร (เณ ณย) | |
ยม |
สทฺเท เสียง, ออกเสียง |
ยมติ. |
ภู (อ) | |
ยมุ |
นิ บทหน้า นิจฺฉยวเตสุ ตัดสิน, วินิจฉัย; ประพฤติ |
นิยจฺฉติ, นิยมติ. |
ภู (อ) | |
ยมุ |
วิรติยํ งดเว้น |
ยมติ, ยจฺฉติ. |
ภู (อ) |