พจนานุกรมธาตุ

ถเปติ. ถปยิตฺวา. 
ถปนํ การตั้งไว้. 
ววตฺถเปติ. (วิ-อว-ถเปติ ลบ อิ แล้วซ้อน ต) 
โวฏฺฐพฺพนํ. (วิ-อว-ถปนํ. ลบ อิ แปลง อว เป็น โอ, ถ เป็น ฏฺฐ, แปลง ป เป็น พ ซ้อน พ)

ถมฺภติ วิตฺถมฺภติ ถมฺโภ ถทฺโธ อุปตฺถมฺโก อุปตฺถมฺภโก

คำไข ปฏิพทฺเธ นั้น เป็น ปฏิพนฺเธ ก็มี [ที่แปลไว้ยังสงสัย*]

• ถมฺโภ  ป. เสา, เสาตลุง; พุ่มไม้, พงหญ้า, กอไม้; ความเซ่อ, ความเซอะ, ความเขลา.
• ถทฺโธ  ค. ดื้อดึง, แข็งกระด้าง.
• อุปตฺถมฺโก  ป. อุปถัมภ์, ความอนุเคราะห์, ความช่วยเหลือ, ความค้ำจุน, ความอุดหนุน. [อุป+ถภิ].
• อุปตฺถมฺภโก  ค. ผู้อุปถัมภก, ผู้อนุเคราะห์ ฯลฯ.

* ส. ว่า สฺตมฺภ ปฺรติพนฺธเน to make immovable, to support, to stop.
ก็คือ ถมฺภปฏิพนฺเธ นี้เอง ดังนั้นพึงถือความหมายตามเชิงอรรถนี้.
 

ถมฺภติ, วิตฺถมฺภติ. 
ถมฺโภ ความดื้อ, กระด้าง. 
ถทฺธลกฺขณา ปถวีธาตุ. 
เคหํ ถูณาย ถมฺภติ. 
อุปถมฺภิตฺวา, ถทฺโธ. 
มานตฺถทฺโธ ปุคคโล. 
ทฺวารํ กวาเฏน ถมฺภติ ย่อมปิด.

ถมติ

ถมฺภนาติ, ถมฺภโนติ. 
บางอาจารย์กล่าวว่า ถมฺภ สนฺถมฺเภ, จุ. ถมฺเภติ, วิตฺถมฺเภติ. เคหํ อุปตฺถมฺเภตฺวา. 
พึงทราบว่าคือ ถภิ, ภู. เป็น เอ ด้วยวิธิสูตร โลปญฺเจตฺตมกาโร เหมือน วชฺเชมิ, วเทมิ, วเทติ. 
เพราะยังไม่ปรากฏมีอุทาหรณ์ที่เป็น จุราทิคณิกะ และทั้งไม่ปรากฏรูปที่ใช้ลง ณย ปัจจัยด้วย

ถรติ สนฺถรติ สนฺถรณํ

• สนฺถรณํ  นป. เครื่องลาด, เครื่องปู; ความลาด. ความปู.

วิตฺถาเรติ. 
วิตฺถิณฺโณ กว้างขวาง, พิสดาร.

ถรติ, อตฺถรติ. 
ติณานิ สนฺถริตฺวา, โอตฺถริตฺวา. 
ถรณาติ, 
สนฺถรณํ, ปจฺจตฺถรณํ, ภูมตฺถรณํ.

ถลติ ถโล-ลี-ลํ

• ถโล-ลี-ลํ (ไตรลิงค์) ถล. สถล. บก, ดอน, 
  แม้บรรพชาและพระนิพพาน ก็ได้ชื่อว่า ถล เพราะหมายว่าห้วงน้ำคือกิเลสไม่ท่วมถึง - ส.
   

ถลติ เอตฺถาติ ถลํ, ถลี บนบก, ที่ดอน. 
ถาลโก จานข้าว, ถาดข้าว. 
ถาลี หม้อข้าว. 
ติณฺโณ ปารงฺคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณ.

ถหติ

ถาติ อวตฺถา ววตฺถานํ ววตฺถิตํ วนโถ ถาวโร

• อวตฺถา ววตฺถานํ  กน. ความกำหนด. [อว+ถา. วิ+อว+ถา ลบ อิ].
• ววตฺถิตํ  กค. กำหนดแล้ว [วิ+อว+ถา ลบ อิ].
• วนโถ  ป. พฤกษ, ต้นไม้, ต้นไม้เล็กๆ น้อยๆ, 'ตั้งอยู่ในป่า'
  อา. เฉตฺวา วนญฺจ วนถญฺจ ตัดป่าและไม้เล็กๆ น้อยๆ
  ต้นไม้ใหญ่ๆ ชื่อ วนํ,  ต้นไม้เล็กๆ น้อยๆ ชื่อ วนโถ - ส.
• ถาวโร  ถาวร, มั่นคง, คงที่.  สูจิว่า ฐา แปลงเป็น ถา วร ปัจ,
  แต่เข้าใจว่า ไม่จำเป็นต้องแปลง ใช้ ถา ธาตุนี้ทีเดียว.

ถาติ. 
ถานํ, อวตฺถา, อวตฺถานํ ความตั้งอยู่, ที่ตั้ง. 
ววตฺถิตํ การกำหนด. 
วนโถ ต้นไม้ที่ตั้งอยู่ในป่า. 
ถูกา เสา (แปลง อา เป็น อุ)

ถิฆุณาติ.

ถิรติ. 
เถโร ผู้มั่นคง, ผู้เฒ่า, พระเถระ.

เถวติ

เถวติ. 
เถโว หยาดน้ำ, หยดน้ำ.

ถีนติ. 
ถีนํ ความหดหู่, ง่วงหงอย.

ถีมติ.