พจนานุกรมธาตุ

จิงฺคุเลติ จิงฺคุลายติ จิงฺคุลายิตฺวา

อา. ตาวติกํ คนฺตฺวา จิงฺกุลายิตฺวา ภูมิยํ ปตติ ไปเพียงนั้นแล้วหมุนเวียนตกลงบนแผ่นดิน - ส.

จิงฺคุเลติ. 
จิงฺคุลกํ กังหัน. 
จิงฺคุลโก ลูกเดือย. 
จิงฺคุลยิตฺวา ภูมิยํ ปตติ.

เจฏติ เจฏโก

• เจฏโก  ป. เจฏก, คนใช้, บ่าว, ทาส, 'เขาส่งไป, ใช้ไป.' 
  อา. สพฺพํ เจฏเกน คาหาเปตฺวา ยังคนใช้ให้ถือสิ่งของทั้งปวงไป (สุธาโภชนชาตก).

เจฏยติ. 
เจฏโก, เจฏิกา คนรับใช้.

เจฏติ.

เจเตติ เจตยติ เจตนา สญฺเจตนา เจเตตฺวา เจตยิตฺวา สญฺจิจฺจ

เจเตติ, เจตยติ. 
เจตาปนํ การซื้อขาย. 
อญฺญํ เจตาเปตฺวา อญฺญํ เจตาเปยฺย. 
เจตนา, เจตยิตํ ความจงใจ. 
เจตาเปตีติ เจตาปโก.

จินฺเตตีติ จิตฺตํ. อารมณํ วิชานาตีติ อตฺโถ. 
จินฺตา, จินฺตนา, จินตนํ ความรู้, ความคิด. 
ลงการิตปัจจัย เป็น จินฺตาเปติ, จินฺตาปยติ.

เจตติ

ธาตุนี้เป็นอีการันต์ไม่ลงนิคคหิตอาคม - ส.

เจตติ. 
ธาตุนี้เป็น อีการนฺตธาตุ ไม่ต้องลงนิคหิตอาคม

จิตฺเตติ จิตฺตยติ จิตฺตํ วิจิตฺตํ

ธาตุนี้บางคราวเป็นไปใน ทสฺสน เห็น, ดู บ้าง - ส.

• จิตฺตํ วิจิตฺตํ  ค. จิตร, วิจิตร, ตระการ, งดงาม.
   

จิตฺเตติ, จิตฺตยติ. 
จิตฺตยติ ปติมํ โลโก. 
จิตฺตํ, วิจิตฺตํ, จิตฺรํ ความวิจิตร. 
จิตฺตกมฺมํ ลวดลาย, การวาดเขียน.

จินายติ, โอจินายติ. 
สพฺโพ ตํ ชโน โอจินายตุ. 
ธาตุนี้ไม่ลบที่สุดธาตุ

จินฺเตติ จินฺตยติ 

• จิตฺตํ นป. จิต, ใจ.  
  ศัพท์เป็นชื่อของ จิต, ใจ คือ จิตฺตํ มโน มนํ วิญฺญาณํ มานสํ หทยํ - ส.
  จิตฺต ศัพท์ แปลได้ 4 นัย:-

1. จิต, ใจ  ดังบาลีว่า จิตฺตํ มโน มานสํ.
2. วิจิตร, ตระการ  ดังบาลีว่า วิจิตฺตวตฺถาภรณานิปิ.
3. จิตรกรรม, ภาพศิลป, ภาพวาดเขียน  ดังบาลีว่า ทิฏฺฐํ โว ภิกฺขเว จรณํ นาม จิตฺตํ.
4. อัศจรรย์, แปลก, ประหลาด  ดังบาลีว่า อิงฆ มทฺทิ นิสาเมหิ จิตฺตรูปํ ทิสฺสติ - ส.

• จินฺตา, จินฺตนา  อิ. ความคิด, ความนึก, ความดำริ
• จินฺตนโก  ค. ผู้คิด, ผู้นึก, ผู้ดำริ.

จินฺเตตีติ จิตฺตํ. อารมณํ วิชานาตีติ อตฺโถ. 
จินฺตา, จินฺตนา, จินตนํ ความรู้, ความคิด. 
ลงการิตปัจจัย เป็น จินฺตาเปติ, จินฺตาปยติ.

จิรุณาติ

จิรุณาติ

จิลติ

จิลติ วตฺถํ โลโก. 
เจลํ, เจฬํ, เจฬกํ ผ้า, เสื้อผ้า. 
ธาติ เจลํว มกฺขิโต, เจลุกฺเขโป.

จิลฺลติ

จิลฺลติ.

จิหนยติ, จิหหฺนยเต. 
จิหนํ, จิหฺนํ การทำเครื่องหมาย, รอย, ตรา