พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ ตัวอย่าง หมวดธาตุ

เยส

ปยตเน

พยายาม

ภู (อ)

เร

สทฺเท

ทำเสียง, ออกเสียง

รายติ
รา เสียง, 
ราสทฺโท ติยฺยติ ฉิชฺชติ เอตฺถาติ รตฺติ ราตรี. 
รตฺติ ที่ใช้ อีการนฺต ก็มี.

ภู (อ)

เรก

สํสเย

สงสัย

เรกเต ปุริสตฺตํ ขาณุมฺหิ.

ภู (อ)

เรช

ทิตฺยํ

สว่าง, รุ่งเรือง

เรชเต, วิเรชเต.

ภู (อ)

เรฏ

วาจายาเจ

พูด; ขอ

ภู (อ)

เรป

รวคเต

ร้อง; ไป, ถึง, บรรลุ

เรปติ
เรโป คนขัดสน, คนดุร้าย, คนหยาบคาย

ภู (อ)

เรส

เหสเน

เสียงร้องของม้า

เรสเต อสฺโส.

ภู (อ)

เลป

สปฺปเน

ไป

เลปติ, เลปเต.

ภู (อ)

เว

ตนฺตสนฺตานโสสนถุติสํวรเณ

กรอด้าย; ให้เหี่ยวแห้งไป; สรรเสริญ; สำรวม

วยติ, วยเต
ตนฺตํ วายตีติ ตนฺตวาโย ช่างหูก, ช่างทอผ้า. 
วายติ โสเสตีติ วายุ, วาโย จ ลม.

ภู (อ)

เวกฺข

เวกฺขเณ

พิจารณา

เวกฺขติ, ปจฺจเวกฺขติ, ปฏิเวกฺขติ
เวกฺขณํ.

ภู (อ)

เวฐ

เวฐเน

พัน, รัด

เวฐติ, นิพฺเพฐติ
เวฐนํ, เวฐิตํ
นิพฺเพฐนํ การพันผ้า, โพกผ้า. 
เวฐิมํ พวงดอกไม้ที่เขาร้อยไว้. 
เวเฐติ เวฐยติ 
เวเฐตฺวา

ภู (อ)

เวณ

นิสามนญาณวาทิตฺตคติจินฺตเน

ใคร่ครวญ; รู้, ตรัสรู้; ตี, เป่า; ไป, ถึง, บรรลุ; คิด

เวณติ, เวณเต
เวโณ ช่างจักสาน, พระเจ้าเวณะ. 
เวณิ, เวณี กำผม, ช้องผม, ผมเปีย, มวยผม, ปากแม่น้ำ. 
เวณีโร ต้นสะเดา, 
เวณุ ไม้ไผ่.

ภู (อ)

เวต

วตฺตเน

เป็น, เป็นไป

เวตติ วตฺตตีติ เวตโส, วานีโร ต้นไม้ชนิดหนึ่ง.

ภู (อ)

เวถ

ยาจเน

ขอ

เวถเต.

ภู (อ)

เวป

กมฺปเน

หวั่นไหว

เวปติ
เวปนํ, เวโป ความหวั่นไหว. 
เวเปน นิพฺพตฺโต เวปถุ เกิดด้วยความหวั่นไหว. 
เวปติ กมฺปตีติ เวตฺตํ เครือหวาย.

ภู (อ)

เวล

กาลตุเถ

เวลา, นับเวลา

เวเลติ, เวลยติ
เวลา กาล, เครื่องนับเวลา.

จุร (เณ ณย)

เวล
[เวล, เวลุ]

คติจาเล

ไป, ถึง, บรรลุ; หวั่นไหว

เวลติ
เวลํ อุทยาน, สวน. 
ใน สัททนีติ เป็น เวลุ คติยํ, ภู.

ภู (อ)

เวลุ
[เวล, เวลุ]

คติจาเล

ไป, ถึง, บรรลุ; หวั่นไหว

เวลติ
เวลํ อุทยาน, สวน. 
ใน สัททนีติ เป็น เวลุ คติยํ, ภู.

ภู (อ)

เวลฺล

จาเล

ให้หวั่นไหว, ให้เคลื่อนไหว

โรคํ เวลฺลติ สํเวลฺลติ จาเลติ สํหรติ จาติ เวลฺโล, เวลฺลํ วา, พิฬงฺคํ ผลชนิดหนึ่ง, น้ำผักดอง.

ภู (อ)

เวลฺล

สํหรเณ

นำไปพร้อม, รวบรวม, รวบรัด, ม้วน

เวลฺลติ, สํเวลฺลติ
เวลฺลิตฺเกโส ผมหงิกงอ. 
สํเวลฺเลติ, สํเวลฺลยติ
กสิณํ อุคฺฆาเฏนฺโต เนว กิลญฺชํ สํเวลฺเลติ.

ภู (อ), จุร (เณ ณย)