เสนอตั้งวิทยาลัยบาลี 4 ภูมิภาค

อังคาร, 16 พฤษภาคม 2017 — admin

พระพรหมบัณฑิต เผยแม่กองบาลีสนามหลวง หวังตั้งวิทยาลัยการศึกษาบาลี 4 ภูมิภาค เป็นศูนย์กลางจัดการศึกษาบาลีที่ต่อเนื่อง แก้ปัญหาสำนักเรียนปิดตัวขาดผู้สานต่อ

ดาวน์โหลดไฟล์ศัพท์บาลี

* อักษรขนาดใหญ่ สำหรับดู/ค้น บนโทรศัพท์มือถือ แทบเบล็ต ดูด้วย Adobe Reader, Foxit PDF (เปิดหลายไฟล์พร้อมกันได้) เป็นต้น
* สารบัญอยู่หน้าแรกเป็นต้นไป  หัวข้อในสารบัญเป็นลิงค์สำหรับแตะเพื่อไปยังเนื้อหาที่ต้องการ (แต่บาง App นอกจาก Adobe Reader อาจไม่สนับสนุนความสามารถนี้)   การกลับไปที่หน้าสารบัญ ให้แตะที่หน้าที่อ่าน จะมีแท็บเล็กๆ ด้านล่าง (หรือด้านข้าง) บอกเลขหน้า ปรากฏขึ้น  กดแท็บนั้นค้างไว้แล้วลากไปยังด้านบนสุดเพื่อไปยังหน้าแรกได้

สร้างด้วยโปรแกรม LibreOffice 5

เข้มพระ-เณรเรียนสายสามัญต้องผ่านบาลีประโยค 2

อังคาร, 13 ธันวาคม 2016 — admin

"พระพรหมโมลี" ผุดแนวคิดพระ-เณร ก่อนจบหลักสูตรปริยัติธรรมสายสามัญ ต้องจบบาลีประโยค 2 ด้วย หวังเป็นกำลังสำคัญสืบต่อพระพุทธศาสนา

พ.ร.บ.การศึกษาสงฆ์เพิ่มสิทธิพระเณรที่จบ ป.ธ.9

จันทร์, 4 เมษายน 2016 — admin

พศ.เร่งหารือ ศธ.-สำนักงบฯ ในเนื้อหาร่าง พ.ร.บ.การศึกษาพระปริยัติธรรม เพิ่มสิทธิพระ-เณรที่จบเปรียญธรรม 9 ประโยค เทียบวุฒิปริญญาเอก หวังให้เป็นแรงจูงให้เรียนบาลีเพิ่มขึ้น ขณะที่แม่กองบาลีสนามหลวง กำชับให้คงหมวดเทียบโอนวุฒิทางโลกในภาพกว้าง หลังประกาศใช้ออกกฎหมายลูกรองรับ

ผลสอบบาลีสุดยอดพระ-เณร 44 รูปผ่าน ป.ธ.9

จันทร์, 28 มีนาคม 2016 — admin

ประกาศผลสอบบาลีสนามหลวงปี 2559 มีพระ-เณร สอบผ่านป.ธ.9 จำนวน 44 รูป แบ่งเป็นสามเณรสอบได้ 7 รูป พระภิกษุ 37 รูป ขณะที่แชมป์สอบป.ธ.9 ครั้งนี้ได้แก่ “วัดสร้อยทอง-วัดสามพระยา-วัดจองคำ” สอบได้มากที่สุด แห่งละ 3 รูป วันจันทร์ที่ 28 มีนาคม 2559 เวลา 16:44 น.

วันนี้  (28 มี.ค.) ที่ศาลาอบรมสงฆ์วัดสามพระยา กรุงเทพฯ พระพรหมโมลี (สุชาติ ธมฺมรตโน) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดปากน้ำ ภาษีเจริญ กรรมการมหาเถรสมาคม (มส.) ในฐานะแม่กองบาลีสนามหลวง ได้เป็นประธานประกาศผลสอบประโยคบาลีสนามหลวงระดับชั้นเปรียญธรรม (ป.ธ.) 7 – 9 ประโยคซึ่งถือว่าเป็นการศึกษาระดับสูงสุดของคณะสงฆ์

คำสั่ง ตั้งคณะทำงานชุดใหม่ แม่กองบาลีฯเพิ่มศักยภาพการศึกษาสงฆ์

พุธ, 18 มีนาคม 2015 — admin

พระพรหมโมลี (สุชาติ ธมฺมรตโน) ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ ในฐานะแม่กองบาลีสนามหลวง เปิดเผยว่า สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง รายงานให้ที่ประชุมมหาเถรฯ เมื่อวันที่ 10 มี.ค.ที่ผ่านมา รับทราบคำสั่งแม่กองบาลีสนามหลวง

เรื่องแต่งตั้งที่ปรึกษาแม่กองบาลีสนามหลวงและฝ่ายเลขานุการแม่กองบาลีสนามหลวง ดังนี้ ที่ปรึกษา จำนวน 8 รูป ประกอบด้วย

ธาตุลงปัจจัย เป็นฐาน (base) สำหรับลงวิภัตติประกอบเป็นกิริยา

(ปรับปรุง 30 พ.ค.60)

การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข

สเจ (เจ) – ประโยคเงื่อนไข – อนุประโยค ประโยคหลัก – มุขยประโยค
ใช้กับเหตุการณ์/เงื่อนไข ที่เป็นจริงเสมอ  หรือข้อเท็จจริงในปัจจุบัน
ประโยค สเจ ใช้ได้ทั้งวิภัตติในหมวดวัตตมานา ภวิสสันติ และสัตตมี  
  วัตตมานา  เป็นจริงเสมอ
วัตตมานา วัตตมานา
มนสา เจ ปทุฏฺเฐน ภาสติ วา กโรติ วา,
มนสา เจ ปสนฺเนน ภาสติ วา กโรติ วา,		 ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ.
ตโต นํ สุขมเนฺวติ.
  วัตตมานา  ปัจจุบัน ขณะพูด
วัตตมานา วัตตมานา
สเจ เม เทโว นิสฺสโย โหติ,
ข้าแต่สมมติเทพ ถ้าสมมติเทพ ทรงเป็นที่พึ่งของข้าพระองค์		 กลฺยาณํ เทว.
ก็เป็นการเหมาะดี
ภวิสสันติ วัตตมานา
สเจ ตฺวํ ภิกฺขุ เอกเมว รกฺขิตุํ สกฺขิสฺสสิ, อวเสสานํ รกฺขนกิจฺจํ นตฺถิ.
สจาหํ ตตฺถ คมิสฺสามิ, ชีวิตํ เม นตฺถิ.

การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี

  1. ใช้นิบาตบอกความถาม  (ปุจฉนัตถนิบาต)
  2. ใช้ กึ ศัพท์ (ที่แปลงเป็น ก) และ กึ ศัพท์ที่ลงอัพยยปัจจัย
  3. ใช้ศัพท์ที่เนื่องด้วย กึ
  4. พูดขี้นเสียงสูงที่ท้ายประโยค 

 

1. ใช้นิบาตบอกความถาม  (ปุจฉนัตถนิบาต) วางไว้ต้นประโยค หรือตามที่เหมาะสม

ศัพท์ คำแปล เทียบอังกฤษ ตัวอย่างประโยค
กึ หรือ, ทำไม (=เพราะเหตุไร), อย่างไร Why, How
  1. เป็นคำถามว่าใช่หรือไม่ แปลว่า ‘หรือ, ไหม’   (ตอบว่า ใช่/ไม่ใช่)
    กึ ปน เถโร อาคโต?   ก็ พระเถระ มาแล้ว หรือ?
  2. เป็นคำถามถึงเหตุผล แปลว่า ‘ทำไม, เพราะเหตุไร’   (=กสฺมา กึการณา)
    กึ ปาลิต ปมชฺชสิ?  ปาลิตะ ท่านประมาทอยู่ทำไม?
  3. เป็นคำถามถึงวิธีการ เป็นต้น แปลว่า ‘อย่างไร’ (=กถํ)
    เต อตฺตโน ปุราณจีวรานิ กึ กริสฺสนฺติ?   พวกเขา จักทำจีวรเก่าของตน อย่างไร?
    ตํ กึ มญฺญสิ นนฺท?    นันทะ เธอจะสำคัญข้อนั้น อย่างไร?

เนื่องจาก "กึ" ศัพท์ นิบาต แปลได้หลายอย่าง  เพื่อสื่อความให้ชัดเจน ใน 2 ข้อหลัง จะใช้ กสฺมา หรือ กถํ แทน กึ ก็ควร
กินฺนุ หรือหนอ, เพราะเหตุไร   กินฺนุ ตาต ตฺวํ มม สนฺติกํ อาคจฺฉนฺโต อุทกํ ลงฺฆิตฺวา ... ?
กินฺนุ ตฺวํ ติสฺส ทุกฺขี ทุมฺมโน อสฺสุมุโข รุทมาโน อาคโตสิ?
กินฺนุ กมฺมํ กริตฺวาน ปตฺโตสิ ทุกฺขมีทิสํ?
กึสุ แลหรือ, อย่างไร, อย่างไรเล่า
อะไรหนอ อะไรสิ		   กึสุ ฆตฺวา สุขํ เสติ?       กึสุ ฆตฺวา น โสจติ?
กึสุ ชีรติ  กึ น ชีรติ?     กึสุ อุปฺปโถติ วุจฺจติ?
กจฺจิ หรือ, บ้างหรือ, แลหรือ, บ้างไหม   กจฺจิ เต วกฺกลิ ขมนียํ? กจฺจิ ยาปนียํ?
กจฺจิ ปน เต ภิกฺขุ อตฺตา สีลโต น อุปวทติ?
อปิ บ้างหรือ, บ้างไหม   อปิ นุ โข อยฺยานํ อิมสฺมึ ฐาเน วสนฺตานํ โกจิ อุปทฺทโว อตฺถิ?
อปิ โว ภนฺเต กิญฺจิ ลทฺธํ?
อปิ ภนฺเต กิญฺจิ ลทฺธํ?
อปิ นุ เม ปุตฺตสฺส เภสชฺชํ ชานาถ?
อปิ สมณ ปิณฺฑํ อลภิตฺถ?
อปิ ภนฺเต ปิณฺฑํ อลภมานา ชิฆจฺฉาทุกฺเขน ปีฬิตตฺถ?
อปิ นุโข โว ภิกฺขเว ปพฺพชิตกิจฺจํ มตฺถกํ ปตฺตํ?
อปิ นุ เม กายทฺวาราทีสุ ตุมฺเหหิ กิญฺจิ อสารุปฺปํ ทิฏฺฐปุพฺพํ?
อปิ นุ ตสฺส ปวตฺตึ ชานาถ?
นุ หรือ, หรือหนอ   สตฺถารา กตํ ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
อตฺถิ นุ โข มยฺหํ เอตฺถ คตปฺปจฺจเยน อตฺโถ?
นนุ มิใช่หรือ (ถามเชิงปฏิเสธ)   นนุ สพฺเพสํ เอกํสิกํ มรณํ?
นนุ ตฺวํ มยา วุตฺโต?
กถํ อย่างไร, ไฉน How โส วิหตตฺถาโม กถํ ธมฺมํ จริสฺสติ?
ตุมฺเห จ อนฺธา  กถํ อิธ วสิสฺสถ?
อุทาหุ หรือว่า or กึ อกฺขี โอโลเกสฺสสิ  อุทาหุ พุทฺธสาสนํ?
ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
ปุตฺตํ นุ โข วิชาตา  อุทาหุ ธีตรํ?
อาทู หรือว่า or เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ  อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท?
ติฏฺฐนฺเต โน มหาราเช  อาทู เทเว ทิวงฺคเต?
(พบ 15 แห่งในพระไตรปิฎก ทั้งหมดอยู่ในคาถา)

ประมวลศัพท์บาลีตามหมวดหมู่

* เมื่อคลิกลิงค์แล้ว  กดปุ่ม [Home] บนคีย์บอร์ด เพื่อกลับมายังตำแหน่งต้นเอกสารได้

ปรับปรุง 4 มิ.ย.60

  • ศัพท์ที่เป็นนามนาม:  ตัวหนา = ปุงลิงค์    ตัวหนาเอียง = นปุงสกลิงค์   ตัวหนาขีดเส้นใต้ = อิตถีลิงค์
  • ค้นหาศัพท์ในหน้านี้ ได้อย่างรวดเร็ว โดยการกด Ctrl+F แล้วพิมพ์อักษร/คำ ที่ต้องการค้นหา
สัตว์โลก
  • สัตว์ ชนฺตุ ‘ผู้เกิด’
  • สัตว์ สตฺโต ภูโต ภูตํ*
  • สัตว์ ปาโณ ‘มี ปราณ/ลมหายใจ/ชีวิต’
  • สัตว์มีชีวิต ปาณภูโต
  • หมู่สัตว์ หมู่ชน สัตว์โลก ปชา
บุคคล (เป็น ปุ. หรือ อิต. เท่านั้น)
  • ตน อตฺตา [อตฺต]
  • พรหม พฺรหฺมา [พฺรหฺม]
  • เทวดา เทโว เทวตา อมโร สุโร
  • เทวบุตร เทพธิดา เทวปุตฺโต เทวธีตา [-ธีตุ]
  • นางอัปสร นางฟ้า อจฺฉรา
  • พระอินทร์ สกฺโก เทวราชา มฆวา
    อินฺโท วชิรปาณิ
  • ยักษ์ ยักษิณี ยกฺโข ยกฺขินี
  • เปรต เปโต
  • สัตว์นรก เนรยิโก
  • ดิรัจฉาน ติรจฺฉาโน ติรจฺฉานคโต
  • อสุรกาย อสูร อสุโร อสุรกาโย
  •  
  • ชน คน ชโน ‘ผู้เกิด’ (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง)
  • บุคคล ปุคฺคโล (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง)
  • มนุษย์ คน มนุสฺโส (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง และไม่มีความหมายพิเศษสูงกว่าคำว่า ชน นร)
    มนุสฺสี (ไม่มีใช้)
  • คน นโร (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิง)  นารี
  • ผู้ชาย บุรุษ ปุริโส ปุมา โปริโส โปโส (ไม่เจาะจงว่าชายหรือหญิงบ้าง) มานโว
  • ผู้หญิง หญิง สตรี อิตฺถี ถี
  • มาตุคาม ผู้หญิง มาตุคาโม
  • มหาชน มหาชโน (เป็นเอกวจนะเท่านั้น ในความหมายพหุวจนะ)
  • บริษัท ประชุมชน  ปริสา
  • เด็ก ทารก ทารโก ทาริกา กุมาโร กุมารี กุมารโก กุมาริกา พาโล
  • เด็กในท้อง คพฺโภ
  • เด็กทารก เด็กอ่อน ถนโป ถนปา ‘ดื่มจากเต้านม’
  • ดรุณ คนหนุ่มสาว ตรุโณ ตรุณี ยุวา [ยุว]  ยุวติ ยุวตี มาณโว มาณวโก มาณวิกา วนิตา
  • คนหนุ่ม ภิกษุหนุ่ม ทหโร
  • คนแก่ (ผู้ใหญ่ โดยอายุ โดยฐานะ ...) มหลฺลโก มหลฺลิกา
  • หญิงสาว สุตา
  • หญิงสาวน้อย กญฺญา
  • กุลบุตร กุลธิดา กุลปุตฺโต กุลธีตา [-ธีตุ]
  • เพื่อน มิตร สหาย มิตฺโต สหาโย สหายโก สหายิกา สุหชฺโช สขา สขี; สมฺม (อาลปนะ)
  • พระราชา พระราชินี ราชา [ราช] ราชินี มเหสี
  • พระราชบุตร พระราชธิดา  ราชปุตฺโต ราชธีตา [-ธีตุ]
  • กษัตริย์ นางกษัตริย์ เทวี ขตฺติโย ขตฺติยา ขตฺติยานี เทโว (=สมมุติเทพ) เทวี
  • 1 กษัตริย์ ขตฺติโย
  • พระเจ้าจักรพรรดิ จกฺกวตฺติ จกฺกวตฺตี
  • พระเจ้าแผ่นดิน ภูปติ ภูปาโล
  • อำมาตย์ อมาตย์ อมจฺโจ
  • นักรบ ทหาร โยโธ
  • 2 พราหมณ์ พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณี
  • 3 แพศย์ พ่อค้า เวสฺโส
  • 4 ศูทร สุทฺโท
  • 0 จัณฑาล จณฺฑาโล
  • ทาส ทาโส ทาสี  ทาสในเรือน ฆรทาโส ฆรทาสี

คำไทยที่มาจากภาษาอื่นๆ

ไทย "แท้" อยู่ที่ไหน?

 

คำไทยแท้:

  • ฆ่า
  • เฆี่ยน
  • ดอกจัน (*)
  • ดูกร (ดูก่อน)
  • ธ (ท่าน, เธอ)
  • เธอ
  • ณ
  • ผีว์ ?
  • เยียร์ ?
  • ระฆัง
  • ศอก
  • ศึก
  • เศร้า
  • เศิก (ศึก)
  • หญ้า
  • หญิง
  • ใหญ่
  • อรชร (ออนซอน/อ่อนชอน)
  • อวย อำนวย ให้
  •  

 

ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน

1. ต + วัตตมานา (ปูชิโต โหติ) 

แสดงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว (ต ปัจจัย) และยังดำเนินมาถึงปัจจุบัน (วัตตมานา).  แปลว่า ...แล้วอยู่ (สำนวนไทยนิยมว่า แล้ว หรือ อยู่. อย่างใดอย่างหนึ่ง)

ผลของการกระทำ(จากอดีต)นั้นยังดำรงอยู่.  และมุ่งหมายถึงผลในปัจจุบัน ไม่ใช่อดีต   (= Present perfect tense)

เปรียบเทียบ: ปูชิโต. พูดถึงอดีต    ปูชิโต โหติ. พูดถึงปัจจุบันที่เป็นผลต่อเนื่องมาจากอดีต

Syndicate content