ธาตุลงปัจจัย เป็นฐาน (base) สำหรับลงวิภัตติประกอบเป็นกิริยา

(ปรับปรุง 15 ก.พ.58 B67)

การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข

สเจ (เจ) – ประโยคเงื่อนไข – อนุประโยค ประโยคหลัก – มุขยประโยค
ใช้กับเหตุการณ์/เงื่อนไข ที่เป็นจริงเสมอ  หรือข้อเท็จจริงในปัจจุบัน
ประโยค สเจ ใช้ได้ทั้งวิภัตติในหมวดวัตตมานา ภวิสสันติ และสัตตมี  
  วัตตมานา  เป็นจริงเสมอ
วัตตมานา วัตตมานา
มนสา เจ ปทุฏฺเฐน ภาสติ วา กโรติ วา,
มนสา เจ ปสนฺเนน ภาสติ วา กโรติ วา,		 ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ.
ตโต นํ สุขมเนฺวติ.
  วัตตมานา  ปัจจุบัน ขณะพูด
วัตตมานา วัตตมานา
สเจ เม เทโว นิสฺสโย โหติ,
ข้าแต่สมมติเทพ ถ้าสมมติเทพ ทรงเป็นที่พึ่งของข้าพระองค์		 กลฺยาณํ เทว.
ก็เป็นการเหมาะดี
ภวิสสันติ วัตตมานา
สเจ ตฺวํ ภิกฺขุ เอกเมว รกฺขิตุํ สกฺขิสฺสสิ, อวเสสานํ รกฺขนกิจฺจํ นตฺถิ.
สจาหํ ตตฺถ คมิสฺสามิ, ชีวิตํ เม นตฺถิ.
สัตตมี วัตตมานา
สจายํ อิสิคณสฺส ปานียํ ทเทยฺย,
ถ้าหากเทวราชนี้ พึงให้น้ำควรดื่มแก่หมู่ฤาษี		 สาธุ วตสฺส.
เป็นการดีหนอ
สเจ มยา น ทิฏฺฐํ อสฺส,
ถ้าเราไม่เห็นหนังสือ 		นตฺถิ ตสฺส ชีวิตํ.
เขาคงไม่มีชีวิตอยู่

การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี

1. ใช้นิบาตบอกความถาม  (ปุจฉนัตถนิบาต) วางไว้ต้นประโยค หรือตามที่เหมาะสม

ศัพท์ คำแปล เทียบอังกฤษ ตัวอย่างประโยค
กึ หรือ, ทำไม (=เพราะเหตุใด), อย่างไร Why, How กึ นุ โข, กินฺนุ โข หรือหนอแล
กินฺนุ หรือหนอ, เพราะเหตุใด   กินฺนุ ตาต ตฺวํ มม สนฺติกํ อาคจฺฉนฺโต อุทกํ ลงฺฆิตฺวา ... ?
กินฺนุ ตฺวํ ติสฺส ทุกฺขี ทุมฺมโน อสฺสุมุโข รุทมาโน อาคโตสิ?
กินฺนุ กมฺมํ กริตฺวาน ปตฺโตสิ ทุกฺขมีทิสํ?
กึสุ แลหรือ, อย่างไร, อย่างไรเล่า
อะไรหนอ อะไรสิ		   กึสุ ฆตฺวา สุขํ เสติ?       กึสุ ฆตฺวา น โสจติ?
กึสุ ชีรติ  กึ น ชีรติ?     กึสุ อุปฺปโถติ วุจฺจติ?
กจฺจิ หรือ, บ้างหรือ, แลหรือ, บ้างไหม   กจฺจิ เต วกฺกลิ ขมนียํ? กจฺจิ ยาปนียํ?
กจฺจิ ปน เต ภิกฺขุ อตฺตา สีลโต น อุปวทติ?
นุ หรือ, หรือหนอ   สตฺถารา กตํ ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
อตฺถิ นุ โข มยฺหํ เอตฺถ คตปฺปจฺจเยน อตฺโถ
นนุ มิใช่หรือ (ถามเชิงปฏิเสธ)   นนุ สพฺเพสํ เอกํสิกํ มรณํ?
นนุ ตฺวํ มยา วุตฺโต?
กถํ อย่างไร, ไฉน How โส วิหตตฺถาโม กถํ ธมฺมํ จริสฺสติ?
ตุมฺเห จ อนฺธา  กถํ อิธ วสิสฺสถ?
อุทาหุ หรือว่า or กึ อกฺขี โอโลเกสฺสสิ  อุทาหุ พุทฺธสาสนํ?
ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
ปุตฺตํ นุ โข วิชาตา  อุทาหุ ธีตรํ.?
อาทู หรือว่า or (พบ 15 แห่งในพระไตรปิฎก ทั้งหมดอยู่ในคาถา)
เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ  อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท?
ติฏฺฐนฺเต โน มหาราเช  อาทู เทเว ทิวงฺคเต.

 

2. ใช้ กึ ศัพท์ (ที่แปลงเป็น ก) และ กึ ศัพท์ที่ลงอัพยยปัจจัย  เช่น โก กํ  กตฺถ กุหึ กทา ฯลฯ วางไว้ต้นประโยค หรือตามที่เหมาะสม

ประมวลศัพท์บาลีตามหมวดหมู่

* เมื่อคลิกลิงค์แล้ว  กดปุ่ม [Home] บนคีย์บอร์ด เพื่อกลับมายังตำแหน่งต้นเอกสารได้

ปรับปรุง 11 ก.พ.58

  • ศัพท์ที่เป็นนามนาม:  ตัวหนา = ปุงลิงค์    ตัวหนาเอียง = นปุงสกลิงค์   ตัวหนาขีดเส้นใต้ = อิตถีลิงค์
  • ค้นหาศัพท์ในหน้านี้ ได้อย่างรวดเร็ว โดยการกด ctrl+f แล้วพิมพ์อักษร/คำ ที่ต้องการค้นหา
บุคคล (เป็น ปุ. หรือ อิต. เท่านั้น)
  • ชน ชโน
  • มหาชน มหาชโน
  • คน นโร นารี
  • ผู้ชาย บุรุษ ปุริโส
  • ผู้หญิง หญิง สตรี อิตฺถี ถี
  • มนุษย์ มนุสฺโส มนุสฺสี
  • มาตุคาม ผู้หญิง มาตุคาโม
  • สัตว์เกิด คน ชนฺตุ
  • สัตว์ สตฺโต ภูโต ภูตํ*
  • ตน อตฺตา [อตฺต]
  • เด็ก ทารก ทารโก ทาริกา กุมาโร กุมารี กุมารโก กุมาริกา
  • ดรุณ คนหนุ่มสาว ตรุโณ ตรุณี ยุวา [ยุว]  ยุวติ ยุวตี วนิตา
  • คนหนุ่ม ทหโร
  • คนแก่ มหลฺลโก มหลฺลิกา
  • เด็กในท้อง คพฺโภ
  • เด็กทารก เด็กอ่อน ถนโป
    ‘ดื่มจากเต้านม’
  • หญิงสาวน้อย กญฺญา
  • กุลบุตร กุลธิดา กุลปุตฺโต กุลธีตา [-ธีตุ]
  • เพื่อน มิตร สหาย มิตฺโต สหาโย สหายโก สหายิกา สุหชฺโช สโข สขี; สมฺม (อาลปนะ)
  • พรหม พฺรหฺมา [พฺรหฺม]
  • เทวดา เทโว เทวตา
  • เทวบุตร เทพธิดา เทวปุตฺโต เทวธีตา [-ธีตุ]
  • นางอัปสร นางฟ้า อจฺฉรา
  • ยักษ์ ยักษิณี ยกฺโข ยกฺขินี
  • เปรต เปโต
  • สัตว์นรก เนรยิโก
  • ดิรัจฉาน ติรจฺฉาโน
  • อสุรกาย อสูร อสุโร อสุรกาโย
  • พระราชา พระราชินี ราชา [ราช] ราชินี มเหสี
  • พระราชบุตร พระราชธิดา  ราชปุตฺโต ราชธีตา [-ธีตุ]
  • กษัตริย์ นางกษัตริย์ เทวี ขตฺติโย ขตฺติยานี เทวี
  • 1 กษัตริย์ เทโว (=สมมุติเทพ)
  • พระเจ้าจักรพรรดิ จกฺกวตฺติ จกฺกวตฺตี
  • พระเจ้าแผ่นดิน ภูปติ ภูปาโล
  • อำมาตย์ อมาตย์ อมจฺโจ
  • นักรบ ทหาร โยโธ
  • 2 พราหมณ์ พฺราหฺมโณ พฺราหฺมณี
  • 3 แพศย์ พ่อค้า เวสฺโส
  • 4 ศูทร สุทฺโท
  • 0 จัณฑาล จณฺฑาโล
  • ทาส ทาโส ทาสี  ทาสในเรือน ฆรทาโส ฆรทาสี

คำไทยที่มาจากภาษาอื่นๆ

ไทย "แท้" อยู่ที่ไหน?

 

คำไทยแท้:

  • ดูกร (ดูก่อน)
  • อรชร (ออนซอน/อ่อนชอน)
  • ผีว์ ?
  • เยียร์ ?
  • หญิง
  • หญ้า
  • ใหญ่
  • ระฆัง
  • ฆ่า
  • เฆี่ยน
  • เศิก (ศึก)
  • ธ (ท่าน, เธอ)
  • เธอ
  • ณ
  • ดอกจัน (*)

 

เขมร: (~192 คำ)

  • กรม
  • กรวด (ครัวส)
  • กระจอก
  • กระจาย/กำจาย
  • กระฉูด (กัญฌูส)
  • กระดาน
  • กระดาษ (kradas) [โปรตุเกส]
  • กระโดง
  • กระทรวง (กรสวง)
  • กระบือ (กรฺบี, มลายู - เกรฺเบา, ตากาล็อก- carabao)
  • กระโปรง
  • กระเพาะ
  • กระสา [โปรตุเกส]
  • กระแส เส้นเชือก
  • กราน (กราล) ปู ลาด
  • กริ้ว
  • กลด (กฺลส) ร่มใหญ่ กังวล
  • กาจ
  • กำจัด
  • กำจาย
  • กำเดา
  • กำธร
  • กำนัล
  • กำเนิด
  • กำไร
  • เกลอ (เกลีร)
  • เกิด/กำเนิด
  • ไกร/กำไร
  • ขจร
  • ขจัด/กำจัด
  • ขจาย
  • ขจี อ่อน
  • ขนง คิ้ว
  • ขนน (ขนล) หมอนอิง
  • ขนบ
  • ขนาด
  • ขนาน
  • ขมัง (พรานธนู)
  • ขมีขมัน
  • ขลัง
  • ขลาด
  • (ปี)ขาล
  • เขนย
  • เขม่า
  • เขลา
  • แข พระจันทร์
  • โขมด (เขมาจ ขม้อจ) ผี

ผังนามกิตก์

เสาร์, 29 พฤศจิกายน 2014 — admin

สรุปกฎสนธิ

อาทิตย์, 24 สิงหาคม 2014 — admin

(ปรับปรุง 7 ม.ค. 2558)

ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน

1. ต + วัตตมานา (ปูชิโต โหติ) 

แสดงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว (ต ปัจจัย) และยังดำเนินมาถึงปัจจุบัน (วัตตมานา).  แปลว่า ...แล้วอยู่ (สำนวนไทยนิยมว่า แล้ว หรือ อยู่. อย่างใดอย่างหนึ่ง)

ผลของการกระทำ(จากอดีต)นั้นยังดำรงอยู่.  และมุ่งหมายถึงผลในปัจจุบัน ไม่ใช่อดีต   (= Present perfect tense)

เปรียบเทียบ: ปูชิโต. พูดถึงอดีต    ปูชิโต โหติ. พูดถึงปัจจุบันที่เป็นผลต่อเนื่องมาจากอดีต

ผลสอบบาลีปี 56 สอบประโยค 9 ได้ 65 รูป สามเณร 5 รูป

อังคาร, 2 เมษายน 2013 — admin

เมื่อเวลา 15.00 น.วันที่ 1 เม.ย.2556 ที่วัดสามพระยา กรุงเทพฯ สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง ประกาศผลสอบประโยคบาลีสนามหลวง ประจำปี 2556 ตั้งแต่ระดับเปรียญธรรม (ป.ธ.) 1-2 ถึง ป.ธ.9 โดยมีสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ ในฐานะแม่กองบาลีสนามหลวง เป็นประธาน ซึ่งบรรยากาศทั่วไปเป็นไปด้วยความคึกคัก มีพระภิกษุและสามเณรจากวัดต่างๆ รวมไปถึงญาติพี่น้องและคณะศิษยานุศิษย์ มาร่วมรอฟังผลสอบด้วยใจระทึกเป็นจำนวนมาก

ศัพท์บาลีที่มักเขียนผิด

คำที่ถูกต้อง มักเขียนผิดเป็น 
นตฺถิ สนฺติปรํ สุขํ
สุข อื่นจากความสงบ ไม่มี
สุขอื่นนอกจากความสงบ ไม่มี
ไม่มีความสุข [อันแท้จริง] อื่น นอกจากความสงบ		 นตฺถิ สนฺติ ปรํสุขํ
นตฺถิ สนฺติ ปรํ สุขํ
นตฺถิ ปญฺญาสมา อาภา
แสงสว่าง เสมอด้วยปัญญา ไม่มี		 นตฺถิ ปญฺญา สมา อาภา

มิติใหม่ ร.ร.พระปริยัติธรรมสามัญ บังคับเรียนบาลี

พุธ, 22 สิงหาคม 2012 — ปาลกะ

มิติใหม่ ร.ร.พระปริยัติธรรมฯ สอนบาลี 5 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ รวมตลอดปีจะต้องสอนบาลีแต่ละชั้นรวม 200 ชั่วโมง ย้ำใช้หลักสูตรจากทางสำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวงเท่านั้น

ธรรมโอวาท-สมเด็จวัดปากน้ำ 'บาลี-นักธรรม' ช่วยพระพุทธศาสนามั่นคง

ศุกร์, 29 มิถุนายน 2012 — ปาลกะ

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ และกรรมการมหาเถรสมาคม เป็นประธานในพิธีทรงตั้งเปรียญธรรม (ป.ธ.) 3 ประโยค และมอบประกาศนียบัตรประโยค 1-2 แก่พระภิกษุสามเณร ในเขตปกครองคณะสงฆ์หนกลาง ที่วัดไร่ขิง อ.สามพราน จ.นครปฐม พร้อมทั้งกล่าวให้โอวาท ว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชเป็นประธานในพิธีทรงตั้งป.ธ.3 ประโยค

Syndicate content