บาลีไวยากรณ์

บาลีไวยากรณ์  แบ่งเป็น 4 ภาค คือ 
 

1. อักขรวิธี  ว่าด้วยอักษร จัดเป็น 2 คือ 
   สมัญญาภิธาน แสดงชื่ออักษรที่เป็นสระ และพยัญชนะ พร้อมทั้งฐานกรณ์  และ 
   สนธิ ต่ออักษรที่อยู่ในคำอื่นให้เนื่องเป็นอันเดียวกัน 
   
   • สมัญญาภิธาน   • สนธิ
    
2. วจีวิภาค  แบ่งคำพูดออกเป็น 6 ส่วน คือ นาม อัพยยศัพท์ อาขยาต กิตก์ สมาส ตัทธิต  
   
   • นาม: นามนาม - คุณนาม - สัพพนาม
   • อัพยยศัพท์  
   • (กิริยา)อาขยาต  • กิริยากิตก์  
   • นามกิตก์  • สมาส  • ตัทธิต
    
3. วากยสัมพันธ์ ว่าด้วย การก   และ ประพันธ์ ผูกคำพูดที่แบ่งไว้ในวจีวิภาค ให้เข้าเป็นประโยคอันเดียวกัน
   
   • การก:  หน้าที่ของคำ (ในนามศัพท์ มีวิภัตตินามเป็นเครื่องกำหนด)
    สัมพันธ์:  ความสัมพันธ์กับคำอื่นในประโยค, ความสัมพันธ์ระหว่างประโยค  
   • ประพันธ์: การเขียนภาษามคธ (บาลี) เรียบเรียงให้เป็นประโยค เรื่องราว
      (การแปล): แปลไทยเป็นมคธ  - แปลมคธเป็นไทย 
    
4. ฉันทลักษณ์  แสดงวิธีแต่งฉันท์ คือคาถาที่เป็นวรรณพฤติ* และมาตราพฤติ*
   
   • การแต่งฉันท์

*  ในแบบฯ เขียนเป็น วรรณพฤทธิ์และมาตราพฤทธิ์.   ตรงคำว่า -พฤทธิ์ น่าจะเป็น -พฤติ  เช่น บาลี: มตฺตาวุตฺติ, สันสกฤต: มาตฺราวฺฤตฺติ.  ส่วนคำว่า พฤทธิ์ ในบาลี: วุทฺธิ, สันสกฤต: วฺฤทฺธิ.  คำที่ใช้บ่อย เช่น ปวุตฺติ/ปฺรวฺฤตฺติ/ประพฤติ