กมุ

อรรถของธาตุ
อิจฺฉา; กนฺตีสุ

ปรารถนา, อยากได้, ชอบใจ; รัก, ใคร่, ยินดี

ตัวอย่าง

กาเมติ กามยติ กาโม กนฺติ นิกนฺติ กามนา กามยมาโน 
กาเมนฺโต อภิกฺกนฺตํ กนฺตา 

  • กาโม  กาม มี 2 คือ วตฺถุกาโม 'พัสดุอันสัตว์ใคร่' ได้แก่ รูป เสียง ฯลฯ. กิเลสกาโม 'กิเลสให้สัตว์ใคร่' ได้แก่ ตัณหา ราคะ ฯลฯ - ส.
  • อภิกฺกนฺตํ  แปลได้หลายอย่าง:-
  1. สิ้นไป, หมดไป, ส่วงไป '=ขย' ดังบาลีว่า อภิกฺกนฺตา ภนฺเต รตฺติ ราตรีสิ้นไปแล้ว (สว่าง).
  2. ดี, งาม '=สุนฺทร' ดังบาลีว่า อยํ อิเมสํ จตุนฺนํ ปุคฺคลานํ อภิกฺกนฺตตโร ปณีตตโร จ คนนี้ ดีกว่า ประณีตกว่า 4 คนนี้.
  3. สวยงาม, ผุดผ่อง '=อภิรูป' ดังบาลีว่า อภิกฺกนฺเตน วณฺเณน สพฺพา โอภาสยํ ทิสา มีวรรณผุดผ่อง ให้ทุกทิศโอภาสอยู่.
  4. แสดงความยินดีอย่างยิ่ง, ยินดียิ่งนัก '=อพฺภานุโมทน' ดังบาลีว่า อภิกฺกนฺตํ ภนฺเต พระองค์ผู้เจริญ (ภาษิตของพระองค์) ไพเราะยิ่งนัก, ไพเราะจริงๆ - ส.
  • กนฺตา  อิ. กันดา-กานดา, นาง, หญิง, 'ชายปรารถนา หรือ รัก.'
หมวดธาตุ
จุร (เณ ณย)
คาถา/หน้า
492
ที่มา
ธป

Comments

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.