เบียดเบียน, ประหาร, ฆ่า, ตี, กำจัด; ไป, ถึง, เป็นไป
อรรถของธาตุ
หึสา; คตีสุ
ตัวอย่าง
ฆาเตติ อาฆาโต อุปฆาโต ฆาตโก ปฏิโฆ
สงฺโฆ วยคฺโฆ สกุณคฺฆี ฆาโต ฆาตนํ สงฺฆาโต
ที่เป็นรูปอย่างข้างบนนี้ทั้งหมด อาเทศจาก หน - ส.
- ปฏิโฆ ปฏิฆะ, ความแค้นเคืองในใจ, แค้น, ขัดใจ เป็นกิเลสอย่างหนึ่ง [ปฏิ+หน]
- สงฺโฆ พระสงฆ์, หมู่ภิกษุ, 'ไปร่วมกัน' อย่างหนึ่ง 'ฆ่ากิเลส' อย่างหนึ่ง
วิ. สมคฺคํ กมฺมํ สมุปคจฺฉตีติ สงฺโฆ. สุฏฺฐุ วา กิเลเส หนฺติ เตน เตน มคฺคาสินา มาเรตีติ สงฺโฆ - ส. [สํ+หน]. - วยคฺโฆ พยัคฆ์, เสือโคร่ง, 'ฆ่า.' เรียกว่า วิยคฺโฆ วคฺโฆ บ้าง และอีกชื่อหนึ่งว่า ปุณฺฑรีโก วิ. วิวิเธ สตฺเต อาหนตีติ วฺยคฺโฆ หรือ พฺยคฺโฆ - ส.
- สกุณคฺฆี =เสโน เหยี่ยว 'ฆ่านก (ที่เล็กกว่า)'
วิ. ทุพฺพเล สกุเณ หนฺตีติ สกุณคฺฆี - ส. - ฆาโต ฆาตนํ ฆ่า, ประหาร, เบียดเบียน [แปลง หน เป็น ฆาต - สูจิ].
- สงฺฆาโต ฆ่า, ประหาร, เบียดเบียน; รวมกัน, ติดต่อกัน [สํ+หน 'ฆ่า; ไปร่วมกัน'] (อ. 1080).
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
358
ที่มา
ธป
Comments