ลุ

ลุนาติ โลณํ ลวณํ กุสลํ พาโล ลูโต ลาวโณ

ลุ นี้ ปรากฏเป็นรูปอื่นในที่อื่นๆ ก็มีอีก เช่น 
ลวนํ, ลโว ความตัด, เกี่ยว, เกี่ยวข้าว (อช. 770). 
ลโว หยาดน้ำ, หยดน้ำ, นิดหน่อย, เล็กน้อย (อช. 705-1096) 
ลาวโก คนเกี่ยวข้าว. 
ลวโน ผู้เกี่ยวข้าว.

• โลณํ ลวณํ  เกลือ, ความเค็ม, 'ตัดรสอื่น,' 
  วิ. ลุนาติ วีตรสภาวํ วินาเสติ สรสภาวํ กโรตีติ โลณํ และ ลวณํ - ส.
• กุสลํ  กุศล, ความดี, ความงาม, 'ตัดชั่ว (เหมือนหญ้าคาเฉือนมือขาด)' [กุส+ลุ] 
  วิ. กุโส วิย หตฺถปฺปเทสํ อกุสลธมเม ลุนาตีติ กุสลํ - ส. (มีนัยอื่นอีก ดู ลา).
• พาโล  คนพาล, โง่, เขลา, 'ตัดประโยชน์ทั้งสอง (ชาตินี้ชาติหน้า หรือ ของตนและผู้อื่น)' - ส. (มีนัยอื่นอีก ดู ลา).
• ลูโต  '=มกฺกฏโก' แมลงมุม. 'ตัดชีพแมลง' 
  วิ. ยูสํ ปาตุํ ปฏงฺคมกฺขิกาทีนํ ชีวิตํ ลุนาตีติ ลูโต - ส. อช. เป็น ลูตา ลูติกา.
• ลาวโณ  ค. มีเกลือ, เกี่ยวกับเกลือ, ปรุงด้วยเกลือ ฯลฯ; สวยงาม, ระเบียบเรียบร้อย, น่ารัก.
     ในสํสกฤต มีดังนี้ ลาวณ, ลาวณิก ประกอบด้วยเกลือ, เกี่ยวกับเกลือ ฯลฯ; สวยงาม, ฯลฯ.   ลาวณฺย ความเป็นของเค็ม; ความเป็นคนสวยงาม. ลาวณฺยลกฺษมี, ลาวณฺยศฺรี สวยงามเลิศ, สวยงามยิ่ง.  ศัพท์เหล่านี้ ว่าคำเดิม คือ ลวณ เกลือ สวยงาม. แต่คำ ลวณ สํสกฤตว่า สงสัย ซึ่งจะออกจากธาตุอะไรแน่. ลู ธาตุ ว่าตัด ในสํสกฤตก็มี (บาลี เป็น ลุ) แต่ทางบาลีรับรองแน่ว่า ลวณ และ โลณํ ออกจาก ลุ แต่คงมีเนื้อความที่แปลว่า เกลือ อย่างเดียว ที่แปลว่าสวยงามหายไป เห็นจะเป็นด้วยทางบาลีมีเนื้อเรื่องใช้น้อย จึงไปปรากฏแต่ในสํสกฤต อาการอย่างว่านี้ไม่เฉพาะแต่ศัพท์นี้ ศัพท์อื่นยังมีอีกมาก. เมื่อว่าทางไวยากรณ์ ลวณ ลง ณ ปัจ. เป็น ลาวโณ ลง ณิก ปัจ. เป็น ลาวณิโก ไม่ขัดข้องอะไร (เทียบ โลณ มีรูป โลณิโก 'ประกอบด้วยเกลือ') และภาวนาม ลง ณฺย ปัจ. ในภาวตัทธิต เป็น ลาวญฺญํ หรือ ลาวณฺยํ เทียบ กรุณา เป็น การุญฺญํ-การุณยํ  สมณ เป็น สามญฺญํ-สามณฺยํ กปณ เป็น กาปญฺญํ-กาปณฺยํ.