คห

คณฺหติ-คณฺหาติ เฆปฺปติ
รูปการิต- คณฺหาเปติ คณฺหาปยติ คณฺหาเปตฺวา คาหาเปตฺวา คาเหติ คหยติ คาหาเปสฺสติ คาหาปยนฺติ คาหโก คาเหตฺวา เป็นต้น.
รูปกมฺม- คยฺหติ คณหียติ.

ส. แสดงบทมาลาอย่างสั้นๆ ว่า 
คณฺหติ-คณฺหาติ คณฺหนฺติ. คณฺหสิ คณฺหถ … 
อชฺชตฺตนี- อคฺคหี [-หิ? -pd] อคฺคหํ-อคฺคหึสุ-อคฺคเหสุํ, 
ภวิสสนฺติ- คเหสฺสติ คเหสฺสนฺติ … 
กาลาติปตฺติ- อคฺคหิสฺสา อคฺคหิสฺสํสุ …

ที่เป็น เฆปฺปติ คือแปลง คห เป็น เฆ แล้วลง ปฺป ปัจ. 
ในหมวด ค. นี้ ส. แจกไว้สั้นๆ ว่า เฆปฺปติ เฆปฺปนฺติ, เฆปฺปสิ …

คห ธาตุ ที่ประกอบด้วยอุปสัค มีความเป็นต่างๆ กัน ดังนี้

• ปริคฺคณฺหาติ  ก. 'ยึดถือ, กำหนดถือ, ถือโดยรอบ,' หวงแหน, เข้าครอบครอง, เป็นเจ้าของ … [ปริ+คห]  รูปอื่น ปริคฺคโห ปริคฺคาหโก ปริคฺคหิโต ปริคฺคเหตฺวา ปริคณฺหนํ …
• ปฏิคฺคณฺหาติ  ก. 'ถือเอาเฉพาะ,' รับ [ปฏิ+คห]  รูปอื่น ปฏิคฺคโห ปฏิคฺคาหโก ปฏิคฺคเหตฺวา ปฏิคฺคหิโต …
• อธิคณฺหาติ  ก. 'ถือเอายิ่ง,' ได้, บรรลุ, [อธิ+คห].
• ปคฺคณฺหาติ  ก. 'ถือทั่ว,' ประคอง, อุดหนุน, ยกย่อง [ป+คห]  รูปอื่น ปคฺคโห ปคฺคณฺหิตฺวา ปคฺคยฺห …
• นิคฺคณฺหาติ  ก. ข่มขู่, กดขี่, ทำโทษ, ลงโทษ [นิ+คห]  รูปอื่น นิคฺคโห นิคฺคณฺหิตฺวา นิคฺคยฺห …
• อุคฺคณฺหาติ ก. เล่าเรียน, ศึกษา, สำเหนียก [อุ+คห]  รูปอื่น อุคฺคโห อุคฺคณฺหิตฺวา อุคฺคาหโก …
• สงฺคณฺหาติ  ก. สงเคราะห์, 'ถือเอาพร้อม, ถือเอาด้วยดี' อนุเคราะห์, กรุณา; รวบรวม, รวบรัด, ทำให้สั้นเข้า, ย่อเข้า [สํ+คห]  
  รูปอื่น สงฺคโห สงฺคาหโก สงฺคเหตา สงฺคหิโต สงฺคณฺหิตฺวา …- ส.

อา. 
อหํ ชาลึ คเหสฺสามิ เราจักจับชาลี. 
อญฺญตรํ สติปฏฺฐานํ อุคฺคณฺหาเปนฺติ ให้ศึกษาสติปัฏฐานอย่างใดอย่างหนึ่ง
สทฺธึ อมจฺจสหสฺเสน คณฺหาเปตฺวา ให้จับพร้อมด้วยอำมาตย์พันหนึ่ง. 
อุปชฺฌิ คาหาเปตฺวา ให้ถืออุบัชฌาย์แล้ว - ส.