กณฺฑุ

กณฺฑวติ กณฺฑุวติ กณฺฑูวติ

• วโณ กณฺฑวติ แผลคัน วิน. 5/48. 
  … เตน กณฺฑวมาโน มชฺอ. 3/10. 
  สา กณฺฑุวนฺตี คนฺตฺวา สยเน นิปชฺชิ นางคันอยู่ ไปนอน บนที่นอนแล้ว ธมฺอ. 6/264. 
  มิควิสาเณน ปิฏฺฐึ กณฺฑุวมาโน เกาหลัง ด้วยเขามฤค อง. 2/290. (เป็นรูป กณฺฑุว มากกว่ารูปอื่น).
• กณฺฑุ*, กณฺฑุติ, กณฺฑุยา  อิ. ความคัน, โรคกัน, โบราณว่า ลำลาบเพลิง. อช. 326. 
  อนุชานามิ ภิกฺขเว ยสฺส กณฺฑุ วา ปิฬกา วา … วิน. 5/43. 
  วิเนหิ กณฺฑุํ ท่านจงกำจัด-แก้ ความคัน ชาอ. 8/9. 
  วโณ … กณฺฑุญฺจ กโรติ แผลทำความคัน-คันอยู่ ชาอ. 8/8.
  กณฺฑุวายติ (แปลจากรูปข้างบน) ก. คันอยู่. สฺวายํ วโณ ขชฺชติ กณฺฑุวายติ แผลนี้นั้น เหวอะ-หวะ แลคันอยู่ ชาอ. 8/7.

*  ในคิริมานนทสูตรแปลร้อยว่า กณฺฑุ  บางคาบก็เป็นหิดด้าน.

• กณฺฑุวิตพฺพ  กค. พึงเกา. กณฺฑุวิตพฺพกาเล องฺอ. 2/483.
• กณฺฑุวน, กณฺฑูวน  นป. ความคัน, โรคคัน. 
  ยทิทํ วณมุขานิ กณฺฑุวนเหตุ มชฺ. 2/282 ฉบับยุโรป เป็น ยทิทํ วณมุขานํ กณฑุวณเหตุ.   
  เป็น กณฺฑูยน บ้าง เช่น ปริภินฺเนน กณฺฑุยนกิลาสกุฏฺเฐน มีโรคคัน โรคกลาก โรคเกลื้อน เปื่อยพังแล้ว ชาอ. 7/273.
  กณฺฑุปฏิจฺฉาทิ อิ. ผ้าปิดแผลคัน-โรคคัน (ที่พระพุทธองค์ทรงอนุญาตแก่ภิกษุ ผู้เป็นโรคคันเป็นต้น) อนุชานามิ ภิกฺขเว … กณฑุปฏิจฺฉาทึ วิน. 5/197.