หลับตา, ตาบอด
อรรถของธาตุ
นิมีลเน
ตัวอย่าง
กาเณติ กาณยติ กาโณ
- กาโณ คนตาบอด (ข้างเดียวก็ตาม หรือ 2 ข้างก็ตาม). แต่พระอรรถกถาจารย์กล่าวว่า "บอดข้างเดียว เรียก กาณะ บอด 2 ข้าง เรียก อันธะ." เกณฑ์นี้ถ้าใช้ในที่ๆ ศัพท์ทั้ง 2 นี้มาด้วยกันก็ควร แต่ถ้ามาคนละแห่ง ใช้ไม่ได้ ผิดลักษณะ ใน กาณกจฺฉโปปมสุตฺต.
แม้อรรถกถาโกสลสํยุตฺตก็กล่าวชัดว่า "บอดข้างเดียว หรือ 2 ข้างก็ตาม เรียก กาณ". หลักเทียบเกณฑ์นี้ เช่นบาลีว่า โอวเทยฺยานุสาเสยฺย พึงกล่าวสอนและสั่งสอน. โอวาท และ อนุสาสน ถ้ามาด้วยกันเช่นนั้น จะอธิบายต่างกันก็ควร ถ้าไม่มาด้วยกัน เนื้อความก็อย่างเดียวกัน - ส. (ดู อนฺธ).
หมวดธาตุ
จุร (เณ ณย)
คาถา/หน้า
475
ที่มา
ธป
Comments