ยุ

อรรถของธาตุ
มิสฺสเน; คติยญฺจ

คละกัน, เจือกัน, ประสมกัน; ไป, ถึง, เป็นไป

ตัวอย่าง

โยติ ยวติ อายุ อายวติ โยนิ ยุวา ยุวตี โยพฺพญฺญํ โยพฺพนํ

  • อายุ  อายุ [อา+ยุ] นัยหนึ่งว่า 'เจือกัน หรือ รวมกัน' 
    วิ. อายวนฺติ มิสฺสีภวนฺติ สตฺตา เอเตนาติ อายุ ฯลฯ. 
    ศัพท์เป็นปริยายของอายุ คือ ชีวิตํ อายุ ปาโณ. 
    ถ้าว่าตามอภิธรรมนัย เพิ่ม ฐิติ ยปนา ยาปนา ชีวิตินฺทฺริยํ ขึ้นอีก - ส.
  • โยนิ  โยนิ, 'เจือกัน, ประสมกัน.' 
    วิ. ยวนฺติ เอตฺถ สตฺตา เอกชาติสมนฺวเยน อญฺญมญฺญํ มิสฺสกา โหนฺตีติ โยนิ.
    โยนิ หมาย 3 นัย:-
    1. กำเนิด  
      ดังบาลีว่า จตสฺโส นาคโยนิโย.
    2. เหตุ  
      ดังบาลีว่า โยนิ เหสา ภูมิช ผลสฺส อธิคมาย.
    3. โยนี (ของลับหญิง)  
      ดังบาลีว่า … โยนิชํ เปตฺติสมฺภวํ - ส. (อ. และ สูจิ ก็มี 3 นัยเท่านี้).
  • ยุวา ชายหนุ่ม ยุวตี หญิงสาว.
  • โยพฺพญญํ, โยพฺพนํ เยาวน์ หรือ เยาว์, ความเป็นคนหนุ่ม หรือสาว, รุ่นหนุ่มหรือรุ่นสาว [จาก ยุ นี้ แปลง อุ เป็น อุว - สูจิ]. 
    ยังมีศัพท์ที่อาเทสจาก ยุว อีก 2 ศัพท์ คือ:- 
    กนิฏฺโฐ, กนิโย น้องชาย, 'หนุ่มกว่า' เล็กกว่า น้อยกว่า. 
    น้องสาว เป็น -ฐา, -ยา.  [อาเทส ยุว เป็น กน และ อิฏฺฐ, อิย ปัจ. - สูจิ].
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
373
ที่มา
ธป

Comments

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.