พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ Sort descending ตัวอย่าง หมวดธาตุ

กสฺส

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กสฺสติ ปริกสฺสติ ปฏิกสฺสติ

  • ปฏิกสฺสติ  ก. ชักมา, ฉุดมา, 'กลับไป' [ปฏิ+กสฺส]   อา. มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย พึงกลับไปเพื่ออาบัติเดิม, ชักเข้าหาอาบัติเดิม ปฏิกสฺเสยฺย-อากฑฺเฒยฺย - ส.   รูปนาม ปฏิกสฺสนํ.
ภู (อ)
[ธป]

อพฺภ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อพฺภติ อเนกสตปฏโล หุตฺวา อุคฺคจฺฉตีติ อมฺโภ หมอก, เมฆ.

ภู (อ)

อุขิ
[อุข, อุขิ]

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อุขติ, โอขติ, อุงฺขติ.

ภู (อ)

วย

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

วยติ
วโย วัย, ความเสื่อม. 
วยสา ตุโลฺย วยสฺโส วัยเดียวกัน. 
วยสฺสา สะใภ้. 
วยุโน ศาลเจ้า. 
วยุนํ ปัญญา, ความรู้.

ภู (อ)

อฏ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อฏติ
อฏวิ, อฏวี ป่าทึบ, ดง. 
อฏยเต คมฺยเตติ อฏนิ, อฏนี แม่แคร่, เตียง.

ภู (อ)

กปิ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กปฺเปติ กปฺปยติ

จุร (เณ ณย)
[ธป]

กิฏ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

เกฏติ

ภู (อ)
[ธป]

ปลว

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

ปลวตีติ ปลโว เรือ. 
ในคัมภีร์โลกียะ ท่านใช้ ป ซ้อน ล มีรูปเป็น ปฺลโว หรือสำเร็จมาจาก ปฺลุ ธาตุก็ได้. ปฺลโว เรือ, กระต่าย, กบ, ลิง เป็นต้น.

ภู (อ)

รี

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

รีติ
รีณาติ คจฺฉตีติ เรณุ ผง, ละออง

ภู (อ), กี (นา)

เพลุ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

เพลตีติ โพลโก, สโส กระต่าย.

ภู (อ)

กพฺพ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กพฺพติ

ภู (อ)
[ธป]

ตพฺพ
[ตพฺพ, ตมฺพ]

คติยํ

ไป

ภู (อ)

จพฺพ

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

จพฺพติ.

ภู (อ)

อหิ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อํหติ คจฺฉตีติ อหิ, นิปฺปาโท งู.

ภู (อ)

รย

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

รยติ
รยนํ ชวนํ. 
รโย เวโค ความเร็ว.

ภู (อ)

ขนฺท

คติยํ โสสเนปิ
ไป, ถึง, บรรลุ; เหือดแห้ง

ขนฺทติ
ขนฺโท พระวิษณุเทพ.

ภู (อ)

ปล

คติรกฺขาสุ
ไป, ถึง, บรรลุ; รักษา

วาเตน ปลติ คจฺฉตีติ ปลาลํ ฟาง. 
อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ. 
คาโว ปลติ ปาเลตีติ โคปาโล.

ภู (อ)

นย

คติรกฺขเณ
ไป, ถึง, บรรลุ; รักษา, ป้องกัน;

นยติ
นยนฺติ รกฺขนฺติ อตฺถํ เอเตนาติ นโย การแนะนำ, แผนการ. 
นยนํ คมนํ นโย, ปาฬิคติ.

ภู (อ)

องฺก
[อกิ, องฺก]

คติลกฺขเณ

ไป, ถึง, บรรลุ; ทำเครื่องหมาย

องฺกติ. องฺเกติ, องฺกยติ
องฺกิตํ, องฺกนํ เครื่องหมาย. 
องฺกิโต เครื่องหมาย. 
จกฺกงฺกิตจรโณ มีพระบาทหมายด้วยจักร หรือเป็นลายจักร. 
องฺโก เครื่องหมาย, รอย เช่น รอยตรา; ตัก, เอว, พก. 
องฺกุรํ หน่อ, 
ปริยงฺโก แท่น, บัลลังก์. 
ปลฺลงฺโก บัลลังก์. ปริ+องฺก, 
ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา 'คู้บัลลังก์' นั่งขัดสมาธิ์. 
สสงฺโก พระจันทร์, 'มีกระต่ายเป็นเครื่องหมาย', สส+องฺก.

ภู (อ), จุร (เณ ณย)

อกิ
[อกิ, องฺก]

คติลกฺขเณ
ไป, ถึง, บรรลุ; ทำเครื่องหมาย

องฺกติ. องฺเกติ, องฺกยติ. องฺกิตํ
องฺกนํ เครื่องหมาย. 
องฺกุรํ หน่อ,
ปริยงฺโก แท่น, บัลลังก์. 
สสงฺโก พระจันทร์

ภู (อ), จุร (เณ ณย)
[พธ]