พจนานุกรมธาตุ

คเชติ คชยติ คโช

• คโช  คช. ช้าง, 'คำรน' 
  ศัพท์เป็นชื่อของช้างพลาย 15 คือ หตฺถี นาโค คโช ทนฺตี กุญฺชโร วารโณ กรี มาตงฺโค ทิรโท สฏฺฐิหายโน เนกโป อิโภ ถมฺโภ รมฺโม ทฺวิโป.
  ช้างพัง 2 คือ หตฺถินี กเณรุกา. 
  ลูกช้าง 2 คือ หตฺถิโปโต หตฺถิจฺฉาโป. 
  ช้างรุ่น 2 คือ ภิงฺโก กลโภ - ส.

คชติ คโช

• คโช  คช. ช้าง, 'คำรน' 
  ศัพท์เป็นชื่อของช้างพลาย 15 คือ หตฺถี นาโค คโช ทนฺตี กุญฺชโร วารโณ กรี มาตงฺโค ทิรโท สฏฺฐิหายโน เนกโป อิโภ ถมฺโภ รมฺโม ทฺวิโป.
  ช้างพัง 2 คือ หตฺถินี กเณรุกา. 
  ลูกช้าง 2 คือ หตฺถิโปโต หตฺถิจฺฉาโป. 
  ช้างรุ่น 2 คือ ภิงฺโก กลโภ - ส.

คชติ คเชติ, คชยติ. 
คโช ช้าง.

คญฺชติ

คชฺชติ คชฺชนํ คชฺชิตุํ คชฺชิตฺวา คชฺชิตา

อา. 
คโช คชฺชติ  ช้างคำรน. 
เมโฆ คชฺชติ  เมฆกระหึม.

• คชฺชิตุํ สมตฺโถ สามารถคำรน - ส.

เมโฆ คชฺชติ. 
คโช คชฺชติ. 
คชฺชนํ การคำราม. 
คชฺเชติ, คชฺชยติ.

คฑติ ฆฏาปานียํ.

คณฺฑติ คณฺโฑ คณฺฑโก

• คณฺโฑ  'นูนขึ้น,' แก้ม  '=กโปล;' ฝี, บวม, พอง, อักเสบ '-โผฏ' (อช. 262-364-1048).
• คณฺฑโก  แรด [จาก คฑิ นี้ - สูจิ].

คณฺฑติ

คณฺฑติ สนฺนิจยติ สมูหํ กโรติ เอตฺถาติ คณฺโฑ แก้ม. 
น อวคณฺฑการกํ ภุญฺชิสฺสามิ.

คณติ

คเณติ คณยติ คณนา คโณ คณิโต คเณตฺวา

• คโณ  คณะ, หมู่ ประชุม, 'นับ.'
  ศัพท์เป็นชื่อของ คณะ, หมวด, หมู่, ประชุม, กอง เป็นต้น
  สงฺโฆ คโณ สมูโห ขนฺโธ สนฺนิจโย จโย สมุจฺจโย นิจโย วคฺโค ปูโค ราสิ กาโย นิกาโย นิกโร กทมฺโพ
  วิสโย ฆฏา สมุทาโย สนฺโทโห สงฺฆาโต สมโย กโร โอโฆ ปุญฺโช กลาโป ปิณฺโฑ ชาลํ มณฺฑลํ สณฺโฑ ปวาโห - ส.

คเณติ, คณยติ. 
คณนา การนับ. 
คโณ หมู่ คเณตีติ คณโก, 
ตสฺส ภริยา คณิกา.

คตฺเตตีติ คตฺตํ ร่างกาย

คนฺถติ. 
คนฺถเตลา. คนฺถเตลตํ วายุ.

คทติ อาคทนํ คทิตํ อาคโท ตถาคโต สุคโต

• อาคทนํ คทิตํ อาคโท  ถ้อยคำ, 'กล่าวชัด,' โวหารรู้หลักนักปราชญ์.
• ตถาคโต  พระตถาคต, พระนามพระพุทธเจ้า, 'มีโวหารถูกต้อง หรือ ตรัสจริง' 
  วิ. ตโถ อาคโท เอตสฺสาติ ตถาคโต - ส.
• สุคโต  พระสุคต, พระนามพระพุทธเจ้า, 'ตรัสดี, โวหารดี,' 
  วิ. สุฏฺฐุ คทตีติ สุคโต - ส.
  (ทั้ง 2 ศัพท์นี้ อาเทส ท เป็น ต และมีหลายนัย).

คเทติ คทยติ

คทติ. 
คโท, อาคโท, อาคทนํ, คทิตํ การพูด, ถ้อยคำ, 
ตโถ อาคโท เอตสฺสาติ ตถาคโต ผู้พูดคำจริง, พระพุทธเจ้า. 
คทตีติ คทฺรโภ ลา. 
สุฏฺฐุ สุนฺทรํ วา วาจํ คทติ ภาสตีติ สุคโต.

คเทติ, คทยติ.

คทฺทติ

คทฺเธติ. 
คทฺธยตีติ คทฺโธ, คิชฺโฌ แร้ง

คนฺเถติ คนฺถยติ คนฺโถ

• คนฺโถ  คันถะ, สมุด, หนังสือที่แต่งขึ้น.

คนฺเถติ, คนฺถยติ. 
คนฺเถตีติ คณฺฐิ, คณฺฐี ปม, ข้อ. เอา นฺถ เป็น ณฺฐ. 
อาสโวฆา จ โยคา จ, ตโย คนฺถา จ วตฺถุโต. 
คนฺเถติ อตฺถํ เอเตนาติ คนฺโถ, 
คนฺถิยเตติ วา คนฺโถ คณฺโฐ คัมภีร์.