พจนานุกรมธาตุ

เปติ, ปยติ เอเตนาติ ปาโย ความเจริญ. 
นตฺถิ ปาโย วุทฺธิ เอตฺถาติ อปาโย ที่ไม่มีความเจริญ. 
นิปยติ วิโสเสติ ปฏิปกฺขนฺติ นิปโก ผู้ยังปฏิปักษ์ให้สิ้นไป (แปลง ย เป็น ก)

เปติ

อา. อสฺสขลุงฺโก เปติ ม้ากระจอกเดินไป หรือวิ่งไป - ส.

ปยติ ปาโย อปาโย

• ปาโย อปาโย  (ดู ปายิ).

ปายติ ปยติ นิปยติ นิปโก

• นิปโก  น. นิปก. คนฉลาด, คนรอบคอบ, 'ให้ข้าศึกหมดไป' [นิ+เป]
  นัยหนึ่ง 'รักษาตัวรอด' [นิ+ปา] (ดู ปา)
  วิ. นิปยติ วิโสเสติ ปฏิปกฺขํ; ตโต วา อตฺตานํ นิปาติ รกฺขตีติ นิปโก; สมฺปชาโน - ส.

เปลติ คจฺฉติ จลตีติ เปลโก กระต่าย.

เปลติ

เปสติ.

เปเสติ เปสยติ

เปสติ

เผนติ อุทกปีเฐ คจฺฉตีติ เผโน. 
เผลติ, 
เผลํ, เผลา. 

ถ้าแปลง น เป็น ณ จะมีรูปเป็น เผณ ก็ควร, 
ในคัมภีร์โลกียะกล่าวว่า มาจาก ผายี ธาตุ 
เผณปิณฺโฑปมํ รูปํ. 
เผนิลทฺทุโม เผณิลทฺทุโม วา ต้นประคำดีควาย, ต้นพุทรา.

เผนติ อุทกปีเฐ คจฺฉตีติ เผโน. 
เผลติ, 
เผลํ, เผลา. 

ถ้าแปลง น เป็น ณ จะมีรูปเป็น เผณ ก็ควร, 
ในคัมภีร์โลกียะกล่าวว่า มาจาก ผายี ธาตุ 
เผณปิณฺโฑปมํ รูปํ. 
เผนิลทฺทุโม เผณิลทฺทุโม วา ต้นประคำดีควาย, ต้นพุทรา.

เพลตีติ โพลโก, สโส กระต่าย.

เพลติ เพลโก

• เพลโก  ป. กระต่าย. (=สโส) - ส.

สห เพฺยติ สห ปวตฺตตีติ สหโพฺย, สหาโย. 
ตาวตึสานํ เทวานํ สหพฺยตํ อุปฺปนฺโน.

เพฺยติ สหโพฺย*

• สหโพฺย  ป. เพื่อน, มิตร, สหาย, 'เป็นอยู่ร่วมกัน' [สห+เพฺย]
  อา. เทวานํ สหพฺยตํ อุปฺปนฺโน เข้าถึงความเป็นเพื่อนของเทพ ท. คือเกิดบนเทวโลก - ส.

* วิ. สห เพฺยติ สห ปวตฺตตีติ สหโพฺย สหาโย. (สหาโย ที่ใช้ไขบทปลงเช่นนี้ โบราณเรียก วิเสสลาภี).

พฺยยติ

เภชติ.

เภสติ

เมติ มยติ ธญฺเญน มาสํ ชโน. 
วินิมโย.

เมติ มยติ เมธา#

• เมธา  ปัญญา, 'ถืออรรถสุขุมเร็ว' - ส. (อีกนัย ดูต่อไป).