พจนานุกรมธาตุ

โอสติ อุสุ

• อุสุ ป. อิ. ศร. ธนู.  อุสุกาโร ช่างศร, ทำศร.

อุณฺหํ อุณฺโห

• อุณฺหํ 
  น. ความร้อน '=อุณฺหภาโว' ได้ในบาลีว่า สีตํ อุณฺหํ ปฏิหนฺติ กำจัดความเย็นความร้อน 
  ค. ร้อน ได้ในบาลีว่า อุณฺหํ ภตฺตํ ภุญฺชติ กินข้าวร้อน - ส.
• อุณฺโห ป. ฤดูร้อน (อ. 80) (หมวด ค. นี้ ไม่มีรูปกิริยา).

อุสูยติ. 
อุสูยา, อุสูยนา, อุสุยฺยนา ความริษยา. 
ธมฺเมน นยมานานํ กา อุสูยา วิชานตํ.

• อุสูยติ อุสุยฺยติ
  นิสฺสํสยํ โข โส ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ภวิสฺสติ ยถายิเม ติตฺถิยา อุสูยนฺติ พระผู้มีพระภาคนั้น จักเป็นพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า ไม่ต้องสงสัยแน่ ฉะนั้นดิตถีย์ ท. จึงฤษยา วิน. 5/105 (ฉบับยุโรปเป็น อุสุยฺยนฺติ).
• อุสูยก, อุสุยฺยก ค. ผู้ฤษยา, ผู้ขึ้งเคียด. 
  ขุทฺทญฺจ พาลํ อุปเสวมาโน อนาคตตฺถญฺจ อุสุยฺยกญฺจ. ขุ. 1/314.
  วุฑฺฒาปจายี อนุสุยฺยโก สิยา พึงเป็นผู้ยำเกรงต่อวุฑฒะชน แลไม่พึงเป็นคนฤษยาเขา ข. 1/315.
• อุสูยา, อุสุยฺยา อิ. ความฤษยา, ความขึ้งเคียด. 
  มายา อุสุยฺยา ภสฺสสมุสฺสโย จ ขุ. 1/304. (ต้นฉบับเป็น อุสฺสุยา เข้าใจว่า อักษรจะวิบัติ).
• อุสูยนา, อุสุยฺยนา อิ. ความฤษยา ฯลฯ.  
  อุสูยา อุสูยนา อุสูยิตตฺตํ ธมฺมสงฺคณิ ฉบับพิมพ์ครั้ง 2 ข้อ 727.
• อุสูยิตตฺต, อุสุยฺยิตตฺต นป. ภน. ความเป็นแห่งอันฤษยา ฯลฯ. (ดูที่มาข้างบน).
• อพฺภุสูยก [อภิ+อุสูย+ก] ค. ผู้ชังยิ่งนัก, ผู้เกลียดชัง. 
  ชายเต พธิโร มูฬฺโห หิตวากฺยพฺภุสูยโก คนเขลาผู้เกลียดชังถ้อยคำอันกอบด้วยประโยชน์ ย่อมเกิดเป็นคนหนวก (ปญฺจคติทีปนี มนุสฺสกณฺ. J.P.T.S. 1884 ยังไม่พบฉบับไทย).

อุหติ. 
อุหียติ วินิจฺฉิยตีติ อูกา เล็น.

โอฬติ. 
อุฬิยเตติ อุฬุโป. แพ.

อูชยตีติ อูชโน.

อูโณติ. 
อูณุเต ทิสํ เมโฆ.

อูเนติ, อูนยติ. 
อูนตฺตํ ความพร่อง. 
เอกูนนวุติ จิตฺตานิ. 
อูโน โลโก อติตฺโต ตณฺหาทาโส.

อูเนติ อูนยติ อูโน

• อูโน ค. อา. อูโน โลโก โลกพร่อง - ส.

อูยติ. 
อูโต, อูตฺวา.

อูยติ. 
อูโต, อูตฺวา.

อูสติ.

อูหติ, อายูหติ ย่อมพยายาม. 
วิยูหติ, พฺยูหติ ย่อมถอดถอน. 
อโปหติ ย่อมสละ. 
อญฺญตฺถา โปหนํ อูหนฺติ วิตกฺเกนฺติ เอเตนาติ อูมิ, ตรงฺโค คลื่น.

อูหติ อายูหติ วิยูหติ พฺยูหติ อโปหติ

• อูหติ  รูปกิริยานาม อูหนํ ความดำริ, ความคิด - ส.
• อายูหติ ก. '=วายมติ' พยายาม,  รูปกิริยานาม อายูหนํ - ส.
• วิยูหติ พฺยูหติ ก. '=ปํสุ อุทฺธรติ' เขี่ย, คุ้ย แหวก. รูปกิริยานาม วิยูหนํ พฺยูโห - ส.
• อโปหติ ก. '=ฉฑฺเฑติ; วิเวเจติ' ละ, ทิ้ง; ทำให้ว่าง, ทำให้เปล่า.  รูปกิริยานาม อโปโห - ส.

อํเสติ อํสยติ อํโส อํสา

• อํโส ป. แปลได้ (1) ส่วน, ภาค, แผนก.  (2) บ่า, ไหล่, คอต่อ - ส. 
• อํสา อิ.  โรคริดสีดวงงอก (อริสโรโค, อริสํ). - ส.

อํเสติ. อํโส, อํสุ ส่วน, ฝ่าย, ข้อ. 
จตุรสฺโส, อฏฺฐํส, โสฬสํโส. 
อํสยติ ธนํ วาณิโช.

อํหเต.

อํหยติ, อํหยนฺติ, อํหยเต, อํหยนฺเต.

กายติ ชาตกํ กายิตุํ  กายิตฺวา กมฺม-กิยฺยติ 

• ชาตกํ  ชาดก, เรื่องในอดีต, 'แสดงสิ่งที่เกิดมาแล้ว' [ชาต+เก] – ส.
   

กายติ. 
ชาตํ ภูตํ กียติ กถียติ อเนนาติ ชาตกํ.

เกเตติ เกตยติ เกตโก

เกเตติ, เกตยติ. 
เกตโก ผู้เชื้อเชิญ

เกลติ