ฐานกิริยา จัดหมวดหมู่ตามความหมาย

ธาตุลงปัจจัย เป็นฐาน (base) สำหรับลงวิภัตติประกอบเป็นกิริยา

ดู  ฐานกิริยา เรียงตามลำดับธาตุ

(ปรับปรุง 1 ส.ค.61)

การใช้ สเจ ศัพท์ ในประโยคเงื่อนไข

สเจ (เจ) – ประโยคเงื่อนไข – อนุประโยค ประโยคหลัก – มุขยประโยค
ใช้กับเหตุการณ์/เงื่อนไข ที่เป็นจริงเสมอ  หรือข้อเท็จจริงในปัจจุบัน
ประโยค สเจ ใช้ได้ทั้งวิภัตติในหมวดวัตตมานา ภวิสสันติ และสัตตมี  
  วัตตมานา  เป็นจริงเสมอ
วัตตมานา วัตตมานา
มนสา เจ ปทุฏฺเฐน ภาสติ วา กโรติ วา,
มนสา เจ ปสนฺเนน ภาสติ วา กโรติ วา,		 ตโต นํ ทุกฺขมเนฺวติ.
ตโต นํ สุขมเนฺวติ.
  วัตตมานา  ปัจจุบัน ขณะพูด
วัตตมานา วัตตมานา
สเจ เม เทโว นิสฺสโย โหติ,
ข้าแต่สมมติเทพ ถ้าสมมติเทพ ทรงเป็นที่พึ่งของข้าพระองค์		 กลฺยาณํ เทว.
ก็เป็นการเหมาะดี
ภวิสสันติ วัตตมานา
สเจ ตฺวํ ภิกฺขุ เอกเมว รกฺขิตุํ สกฺขิสฺสสิ, อวเสสานํ รกฺขนกิจฺจํ นตฺถิ.
สจาหํ ตตฺถ คมิสฺสามิ, ชีวิตํ เม นตฺถิ.

การสร้างประโยคคำถามในภาษาบาลี

  1. ใช้นิบาตบอกความถาม  (ปุจฉนัตถนิบาต)
  2. ใช้ กึ ศัพท์ (ที่แปลงเป็น ก) และ กึ ศัพท์ที่ลงอัพยยปัจจัย
  3. ใช้ศัพท์ที่เนื่องด้วย กึ
  4. พูดขี้นเสียงสูงที่ท้ายประโยค 

 

1. ใช้นิบาตบอกความถาม  (ปุจฉนัตถนิบาต) วางไว้ต้นประโยค หรือตามที่เหมาะสม

ศัพท์ คำแปล เทียบอังกฤษ ตัวอย่างประโยค
กึ หรือ, ทำไม (=เพราะเหตุไร), อย่างไร Why, How
  1. เป็นคำถามว่าใช่หรือไม่ แปลว่า ‘หรือ, ไหม’   (ตอบว่า ใช่/ไม่ใช่)
    กึ ปน เถโร อาคโต?   ก็ พระเถระ มาแล้ว หรือ?
  2. เป็นคำถามถึงเหตุผล แปลว่า ‘ทำไม, เพราะเหตุไร’   (=กสฺมา กึการณา)
    กึ ปาลิต ปมชฺชสิ?  ปาลิตะ ท่านประมาทอยู่ทำไม?
  3. เป็นคำถามถึงวิธีการ เป็นต้น แปลว่า ‘อย่างไร’ (=กถํ)
    เต อตฺตโน ปุราณจีวรานิ กึ กริสฺสนฺติ?   พวกเขา จักทำจีวรเก่าของตน อย่างไร?
    ตํ กึ มญฺญสิ นนฺท?    นันทะ เธอจะสำคัญข้อนั้น อย่างไร?

เนื่องจาก "กึ" ศัพท์ นิบาต แปลได้หลายอย่าง  เพื่อสื่อความให้ชัดเจน ใน 2 ข้อหลัง จะใช้ กสฺมา หรือ กถํ แทน กึ ก็ควร
กินฺนุ หรือหนอ, เพราะเหตุไร   กินฺนุ ตาต ตฺวํ มม สนฺติกํ อาคจฺฉนฺโต อุทกํ ลงฺฆิตฺวา ... ?
กินฺนุ ตฺวํ ติสฺส ทุกฺขี ทุมฺมโน อสฺสุมุโข รุทมาโน อาคโตสิ?
กินฺนุ กมฺมํ กริตฺวาน ปตฺโตสิ ทุกฺขมีทิสํ?
กึสุ แลหรือ, อย่างไร, อย่างไรเล่า
อะไรหนอ อะไรสิ		   กึสุ ฆตฺวา สุขํ เสติ?       กึสุ ฆตฺวา น โสจติ?
กึสุ ชีรติ  กึ น ชีรติ?     กึสุ อุปฺปโถติ วุจฺจติ?
กจฺจิ หรือ, บ้างหรือ, แลหรือ, บ้างไหม   กจฺจิ เต วกฺกลิ ขมนียํ? กจฺจิ ยาปนียํ?
กจฺจิ ปน เต ภิกฺขุ อตฺตา สีลโต น อุปวทติ?
อปิ บ้างหรือ, บ้างไหม   อปิ นุ โข อยฺยานํ อิมสฺมึ ฐาเน วสนฺตานํ โกจิ อุปทฺทโว อตฺถิ?
อปิ โว ภนฺเต กิญฺจิ ลทฺธํ?
อปิ ภนฺเต กิญฺจิ ลทฺธํ?
อปิ นุ เม ปุตฺตสฺส เภสชฺชํ ชานาถ?
อปิ สมณ ปิณฺฑํ อลภิตฺถ?
อปิ ภนฺเต ปิณฺฑํ อลภมานา ชิฆจฺฉาทุกฺเขน ปีฬิตตฺถ?
อปิ นุโข โว ภิกฺขเว ปพฺพชิตกิจฺจํ มตฺถกํ ปตฺตํ?
อปิ นุ เม กายทฺวาราทีสุ ตุมฺเหหิ กิญฺจิ อสารุปฺปํ ทิฏฺฐปุพฺพํ?
อปิ นุ ตสฺส ปวตฺตึ ชานาถ?
นุ หรือ, หรือหนอ   สตฺถารา กตํ ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
อตฺถิ นุ โข มยฺหํ เอตฺถ คตปฺปจฺจเยน อตฺโถ?
นนุ มิใช่หรือ (ถามเชิงปฏิเสธ)   นนุ สพฺเพสํ เอกํสิกํ มรณํ?
นนุ ตฺวํ มยา วุตฺโต?
กถํ อย่างไร, ไฉน How โส วิหตตฺถาโม กถํ ธมฺมํ จริสฺสติ?
ตุมฺเห จ อนฺธา  กถํ อิธ วสิสฺสถ?
อุทาหุ หรือว่า or กึ อกฺขี โอโลเกสฺสสิ  อุทาหุ พุทฺธสาสนํ?
ญตฺวา นุ โข กตํ  อุทาหุ อชานิตฺวา?
ปุตฺตํ นุ โข วิชาตา  อุทาหุ ธีตรํ?
อาทู หรือว่า or เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ  อาทู สกฺโก ปุรินฺทโท?
ติฏฺฐนฺเต โน มหาราเช  อาทู เทเว ทิวงฺคเต?
(พบ 15 แห่งในพระไตรปิฎก ทั้งหมดอยู่ในคาถา)

คำไทยที่มาจากภาษาอื่นๆ

ไทย "แท้" อยู่ที่ไหน?

 

คำไทยแท้:

  • ฆ่า
  • เฆี่ยน
  • ดอกจัน (*)
  • ดูกร (ดูก่อน)
  • ธ (ท่าน, เธอ)
  • เธอ
  • ณ
  • ผีว์ ?
  • เยียร์ ?
  • ระฆัง
  • ศอก
  • ศึก
  • เศร้า
  • เศิก (ศึก)
  • หญ้า
  • หญิง
  • ใหญ่
  • อรชร (ออนซอน/อ่อนชอน)
  • อวย อำนวย ให้

ประโยคที่กิริยาซ้อนกัน

1. ต + วัตตมานา (ปูชิโต โหติ) 

แสดงเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว (ต ปัจจัย) และยังดำเนินมาถึงปัจจุบัน (วัตตมานา).  แปลว่า ...แล้วอยู่ (สำนวนไทยนิยมว่า แล้ว หรือ อยู่. อย่างใดอย่างหนึ่ง)

ผลของการกระทำ(จากอดีต)นั้นยังดำรงอยู่.  และมุ่งหมายถึงผลในปัจจุบัน ไม่ใช่อดีต   (= Present perfect tense)

เปรียบเทียบ: ปูชิโต. พูดถึงอดีต    ปูชิโต โหติ. พูดถึงปัจจุบันที่เป็นผลต่อเนื่องมาจากอดีต

ผลสอบบาลีปี 56 สอบประโยค 9 ได้ 65 รูป สามเณร 5 รูป

อังคาร, 2 เมษายน 2013 — admin

เมื่อเวลา 15.00 น.วันที่ 1 เม.ย.2556 ที่วัดสามพระยา กรุงเทพฯ สำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวง ประกาศผลสอบประโยคบาลีสนามหลวง ประจำปี 2556 ตั้งแต่ระดับเปรียญธรรม (ป.ธ.) 1-2 ถึง ป.ธ.9 โดยมีสมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ ในฐานะแม่กองบาลีสนามหลวง เป็นประธาน ซึ่งบรรยากาศทั่วไปเป็นไปด้วยความคึกคัก มีพระภิกษุและสามเณรจากวัดต่างๆ รวมไปถึงญาติพี่น้องและคณะศิษยานุศิษย์ มาร่วมรอฟังผลสอบด้วยใจระทึกเป็นจำนวนมาก

มิติใหม่ ร.ร.พระปริยัติธรรมสามัญ บังคับเรียนบาลี

พุธ, 22 สิงหาคม 2012 — ปาลกะ

มิติใหม่ ร.ร.พระปริยัติธรรมฯ สอนบาลี 5 ชั่วโมงต่อสัปดาห์ รวมตลอดปีจะต้องสอนบาลีแต่ละชั้นรวม 200 ชั่วโมง ย้ำใช้หลักสูตรจากทางสำนักงานแม่กองบาลีสนามหลวงเท่านั้น

ธรรมโอวาท-สมเด็จวัดปากน้ำ 'บาลี-นักธรรม' ช่วยพระพุทธศาสนามั่นคง

ศุกร์, 29 มิถุนายน 2012 — ปาลกะ

สมเด็จพระมหารัชมังคลาจารย์ เจ้าอาวาสวัดปากน้ำภาษีเจริญ และกรรมการมหาเถรสมาคม เป็นประธานในพิธีทรงตั้งเปรียญธรรม (ป.ธ.) 3 ประโยค และมอบประกาศนียบัตรประโยค 1-2 แก่พระภิกษุสามเณร ในเขตปกครองคณะสงฆ์หนกลาง ที่วัดไร่ขิง อ.สามพราน จ.นครปฐม พร้อมทั้งกล่าวให้โอวาท ว่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้คณะผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราชเป็นประธานในพิธีทรงตั้งป.ธ.3 ประโยค

สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติถวาย "แท็บเล็ต" สามเณรเรียนบาลี

พุธ, 20 มิถุนายน 2012 — ปาลกะ

เมื่อวันที่ 19 มิ.ย. นายวิโรจน์ อุ่นทรัพย์ ผอ.กองพุทธศาสนศึกษา สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (พศ.) กล่าวถึงการแจกเครื่องคอมพิวเตอร์พกพาให้สามเณรชั้น ม.ต้น ว่า โรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษาจะแจกคอมพิวเตอร์พกพา หรือแท็บเล็ตให้สามเณรที่เรียนอยู่ในระดับชั้น ม.ต้น ประมาณ 1.4 หมื่นเครื่อง เพื่อใช้ในการเรียนการสอน คาดว่าจะได้รับในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2555 ทั้งนี้ จะมอบให้ทั้งในส่วนของนักเรียนและครูด้วย โดยในส่วนบุคลากรที่จะสอนโดยใช้แท็บเล็ตนั้นได้เตรียมความพร้อมไว้รองรับแล้ว

พิธีทรงตั้งเปรียญธรรม ป.ธ.9 และ ป.ธ.6 ประจำปี 2555

ศุกร์, 27 เมษายน 2012 — ปาลกะ

สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม ส่วนกิจการคณะสงฆ์ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ ขอนิมนต์พระภิกษุสามเณรที่สอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค และเปรียญธรรม 6 ประโยค ประจำปี 2555 ไปรับฎีกานิมนต์  เข้ารับการทรงตั้งเปรียญธรรมฯ  ตั้งแต่บัดนี้เป็นต้นไป  ถึงวันที่ 1 มิถุนายน 2555 ในวันและเวลาราชการ  พร้อมกับนำพัดยศเปรียญธรรมเล่มเดิมส่งคืนด้วย ที่ส่วนกิจการคณะสงฆ์ สำนักเลขาธิการมหาเถรสมาคม สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (ชั่วคราว)  (ตึกกระทรวงวัฒนธรรม อาคารธนาลงกรณ์ทาวเวอร์ ชั้น 7 แขวงบางบำหรุ  เขตบางพลัด  กรุงเทพมหานคร โทร.02-446-8279)

"สามเณร ป.ธ.9" รูปแรกที่อายุน้อยที่สุด ตั้งแต่มีสอบข้อเขียน

อาทิตย์, 1 เมษายน 2012 — ปาลกะ

เมื่อพระพรหมโมลี (สุชาติ) เลขานุการแม่กองบาลีสนามหลวง ประกาศรายชื่อผู้สอบเปรียญธรรม 9 ประโยคประจำปี 2555 เมื่อวันที่ 13 มี.ค. 2555 มีผู้สอบได้ 63 รูป ในจำนวนนั้น สามเณรสันติราษฎร์ พวงมะลิ อายุ 19 ปี สำนักเรียนวัดจักรวรรดิราชาวาส เป็นหนึ่งในผู้สอบได้ แต่เป็นจุดสนใจ เพราะเป็นสามเณรรูปแรกที่มีอายุ 19 ปี นับว่าน้อยที่สุด ตั้งแต่มีการสอบด้วยข้อเขียน ที่เริ่ม 99 ปีมาแล้ว หรือเมื่อ พ.ศ. 2456 สมัยรัชกาลที่ 6

ประกาศผลสอบบาลี ป.ธ.9 ปี 55 สามเณรเจ๋งสอบได้ 4 รูป

พุธ, 14 มีนาคม 2012 — ปาลกะ

ประกาศผลสอบบาลี ป.ธ.9 ปี 55 มีพระ-เณร สอบได้ 63 รูป สามเณรเจ๋ง สอบได้ 4 รูป รอเป็นนาคหลวง ขณะที่วัดเทพลีลา ครองแชมป์อันดับ 1 สอบได้มากสุด 7 รูป ส่วนสถิติผู้เข้าสอบครั้งนี้มีมากกว่า 2 หมื่นรูป สอบผ่านกว่า 3 พันรูป

วัดสามพระยา เปิดเรียนบาลีประโยค 7-8-9 ปี 2554 - กองบาลีกำหนดวันสอบบาลีปี 2555

ศุกร์, 5 สิงหาคม 2011 — ปาลกะ

พระธรรมปัญญาภรณ์ เลขานุการแม่กองบาลีสนามหลวง เปิดเผยว่า การจัดสอบบาลีหรือการสอบสนามหลวงของคณะสงฆ์ จัดว่าเป็นการวัดความรู้ชั้นสูงของคณะสงฆ์ไทยโดยพระบรมราชูปถัมภ์ สืบทอดมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาจนถึงปัจจุบัน พระภิกษุสามเณรผู้สอบไล่พระปริยัติธรรมบาลีได้ องค์พระมหากษัตริย์ไทยแต่โบราณจะยกย่องและให้เกียรติถวายสมณศักดิ์โดยเฉพาะ ทั้งนี้ การเล่าเรียนศึกษาพระปริยัติธรรมนั้นเป็นสิ่งสำคัญที่รัฐให้ความสำคัญมาตลอด

Syndicate content