เป็นไป, เป็นอยู่, ประพฤติ
อรรถของธาตุ
วตฺตเน
ตัวอย่าง
- อิริยติ
ตถายํ ปุคฺคโล ปฏิปนฺโน ตถา จ อิริยติ บุทคลนี้เป็นผู้ปฏิบัติอย่างนั้น แลประพฤติอย่างนั้น มชฺ. 1/138. - อิริยนา อิ. ความเป็นไป-เป็นอยู่, ความเจริญอยู่. …
อิริยนา วตฺตนา ปาลนา … ธมฺมสงฺคณิ 216 (ศัพท์ทั้ง 3 นี้ ความอย่างเดียวกันทั้งนั้น). - อิริยา อิ. ความเป็นไป-ประพฤติ; ความเคลื่อนไหว.
เตสํ เม นิปโก อิริยํ ปุฏฺโฐ ปพฺรูหิ พระองค์ผู้ทรงพระปรีชาอันข้าพระองค์ทูลถามแล้ว ทรงโปรดแสดงความประพฤติ ของท่านเหล่านั้น แก่ข้าพระองค์เถิด ขุ. 1/433. - อิริยาปถ (อิริยา+ปถ) ป. อิริยาบถ, ทาง-วิธีแห่งความเคลื่อนไหว; ทาง-วิธีแห่งความประพฤติดี.
เยเกจิ ปาณา จตฺตาโร อิริยาปเถ กปฺเปนฺติ กาเลน คมนํ กา. ฐานํ กา. นิสชฺชํ กา. เสยฺยํ สัตว์ ท. เหล่าใดเหล่าหนึ่ง สำเร็จอิริยาบถ 4
คือ เดินโดยกาล ยืนโดย. นั่งโดย. นอนโดย. สํ. 5/97.
โอกขิตฺตจกฺขู อิริยาปถสมฺปนนา (ภิกฺขู) ภิกษุ ท. มีตาทอดลง ถึงพร้อมด้วยอิริยาบถ หมายเอากิริยางาม ท่าทางงาม หรือปฏิบัติดีงาม วิน. 5/78. - ฉินฺนิริยาปถ [ฉินฺน+อิริยาปถ] ค. 'มีอิริยาบถขาดแล้ว, คนง่อย.
ฉินฺนิริยาปโถติ ปีฐสปฺปิ วุจฺจติ วินอ. 3/108.
หมวดธาตุ
ภู (อ)
ที่มา
ธป
Comments