เต็ม, ให้เต็ม, บริบูรณ์
คู่ธาตุ
อุพฺภ อุภ อุมฺภ
อรรถของธาตุ
ปูรเณ
ตัวอย่าง
อุพฺภติ อุภติ อุมฺภติ อุพฺภนา อุภนา โอโภ อุพฺภํ เกฏุกํ กุมฺโภ-ภี การิต-อุเภติ โอเภติ อุมฺเภติ
- อุพฺภํ '=ปูรณํ' เต็ม, ความเต็ม. อา. มหาทานํ ปวตฺเตสิ อจฺจุพฺภํ สาครูปมํ บำเพ็ญมหาทานอันเต็มเบี่ยม
(คือเต็มอัธยาศัยของยาจก) ดุจสาคร (อติ+อุพฺภํ เป็น อจฺจุพฺภํ) - ส. - เกฏุกํ เกฏุภ เป็นชื่อศาสตร์ที่แสดงลักษณ กาพย์ กลอน โคลง ฉันท์
[กิฏ+อุภ] วิ. กิเฏติ คเมติ กฺริยาทิวิภาคํ ตํ วา อนวเสสปริยาทานโต เกเฏนฺโต คเมนฺโต โอเภติ ปูเรตีติ
เกฏุภํ - ส. - กุมฺโภ-ภี ป. อิ หม้อน้ำ, ขวดน้ำ, ตุ่มน้ำ, วัตถุขังน้ำอย่างใดอย่างหนึ่ง.
[ก+อุมฺภ-ให้น้ำเต็ม] วิ. กํ วุจฺจติ อุทกํ, เตน อุมฺเภตพฺโพติ กุมฺโภ - ส.
กุมฺภ แปลได้ (1) หม้อน้ำ '=ฆฏ' (2) กระพองช้าง, น้ำเต้าช้าง '=หตฺถิสิโรปิณฺฑ' (3) มาตราชนิดหนึ่ง เท่า
10 อมฺมณ - ส.
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
267
ที่มา
ธป
Comments