ผูก, พัน, รัด, มัด, จำ, จำจอง
อรรถของธาตุ
พนฺธเน
ตัวอย่าง
อนฺทติ อนุอนฺทติ อนฺวเทว อนฺทุ
- อนุอนฺทติ ก. '=อนุพนฺธติ' ติดตาม, ตามไป [อนุ+อทิ].
- อนฺวเทว ก. ติดตามแล้วทีเดียว, ตามไปทีเดียว [อนุ+อทิ+เอว].
อา. อวิชฺชา ภิกฺขเว ปุพฺพงฺคมา อกุสลานํ ธมมานํ สมาปตฺติยา; อนฺวเทว อหิริกํ
ภิกษุ ท. อวิชชา เป็นหัวหน้า … ความไม่ละอาย ติดตาม (อวิชชา) ทีเดียว.
อนฺวทิ นี้ ไม่ลงนิคคหิตอาคม. อนฺทติ ลงนิคคหิตอาคม - ส. - อนฺทุ เป็น อิตถีลิงค์ เพราะเห็นบาลีว่า ทฬฺหาย อนฺทุยา แปลได้ 2 อย่าง:-
(1) ขื่อ, คา, โซ่ตรวน, เครื่องจำ,
อา. อนฺทุพนฺธนาทีนิ ฉินฺทิตวา ปลายึสุ ตัดขื่อและเครื่องผูกเป็นต้นหนีไปแล้ว.
ยถา อนฺทุฆเร ปุริโส ดุจบุรุษในเรือนจำ.
(2) เบญจกามคุณ, กามารมณ์,
อา. อิเม โข วาเสฏฺฐ ปญฺจกามคุณา อริยสฺส วินเย อนฺทูติปิ พนฺธนนฺติปิ วุจฺจนติ
วาเสฏฐะ เบญจกามคุณเหล่านี้แล เรียกว่า อันทุ บ้าง พันธน บ้าง ในวินัยของอริย - ส.
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
341 418
ที่มา
ธป
Comments