อทิ

อรรถของธาตุ
พนฺธเน

ผูก, พัน, รัด, มัด, จำ, จำจอง

ตัวอย่าง

อนฺทติ อนุอนฺทติ อนฺวเทว อนฺทุ

  • อนุอนฺทติ ก. '=อนุพนฺธติ' ติดตาม, ตามไป [อนุ+อทิ].
  • อนฺวเทว ก. ติดตามแล้วทีเดียว, ตามไปทีเดียว [อนุ+อทิ+เอว].
    อา. อวิชฺชา ภิกฺขเว ปุพฺพงฺคมา อกุสลานํ ธมมานํ สมาปตฺติยา; อนฺวเทว อหิริกํ  
    ภิกษุ ท. อวิชชา เป็นหัวหน้า … ความไม่ละอาย ติดตาม (อวิชชา) ทีเดียว. 
    อนฺวทิ นี้ ไม่ลงนิคคหิตอาคม. อนฺทติ ลงนิคคหิตอาคม - ส.
  • อนฺทุ เป็น อิตถีลิงค์ เพราะเห็นบาลีว่า ทฬฺหาย อนฺทุยา แปลได้ 2 อย่าง:-
    (1) ขื่อ, คา, โซ่ตรวน, เครื่องจำ, 
    อา. อนฺทุพนฺธนาทีนิ ฉินฺทิตวา ปลายึสุ ตัดขื่อและเครื่องผูกเป็นต้นหนีไปแล้ว.
    ยถา อนฺทุฆเร ปุริโส ดุจบุรุษในเรือนจำ.
    (2) เบญจกามคุณ, กามารมณ์, 
    อา. อิเม โข วาเสฏฺฐ ปญฺจกามคุณา อริยสฺส วินเย อนฺทูติปิ พนฺธนนฺติปิ วุจฺจนติ 
    วาเสฏฐะ เบญจกามคุณเหล่านี้แล เรียกว่า อันทุ บ้าง พันธน บ้าง ในวินัยของอริย - ส.
     
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
341 418
ที่มา
ธป

Comments

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.