พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ Sort ascending ตัวอย่าง หมวดธาตุ

จล

โปสเน
เลี้ยงดู

จาลยติ.

จุร (เณ ณย)

ภุฑิ

โปสนเวธเน
เลี้ยงดู; พัน, รัด

ภุณฺฑติ.

ภู (อ)

ภร

โปสนภรเณ
เลี้ยงดู; ทรงไว้, พอกพูน

ภรติ ปิตา ปุตฺตํ. 
ภรติ ทธาติ อุทกนฺติ ภิงฺคาโร คนโทน้ำ. 
ภรตีติ ภคุ
ภตฺตา, ภริยา, ภจฺโจ.

ภู (อ)

ภฏ

โปสนกถาสุ
เลี้ยงดู; พูด

ภฏติ
ภจฺจํ สามี. 
ภโฏ, ราชภโฏ, ภฏโก
ภฏติ สามิกํ เตน วา ภฏิยตีติ ภโฏ คนรับใช้.

ภู (อ)

ทภ
[ทภ, ทภิ]

โนเท
ละ, ทิ้ง, ขับออก

ทภยติ. ทมฺภยติ.

จุร (เณ ณย)

ทภิ
[ทภ, ทภิ]

โนเท
ละ, ทิ้ง, ขับออก

ทภยติ. ทมฺภยติ.

จุร (เณ ณย)

ทิภิ

โนเท
ไล่ออก, นำออก

ทิมฺภยติ.

จุร (เณ ณย)

ปิล

โนทเน
ขับออก

เปลยติ.

จุร (เณ ณย)

โธวุ

โธวเน

ล้าง

โธวติ.

ภู (อ)

ทุห

โทหนปูรณวธนาเส
รีดน้ำนม; ให้เต็ม; ฆ่า; ทำลาย

คาวึ ขีรํ ทุหติ
โทหติ, ทุหติ พนฺธเว ปูเรตีติ ทุหิตา, ปุตฺตี ลูกหญิง, ธิดา, บุตรี.

ภู (อ)

อุสูย

โทสาวีกเร

ทำให้โทษปรากฏ; กล่าวโทษ, ริษยา

อุสูยติ
อุสูยา, อุสูยนา, อุสุยฺยนา ความริษยา. 
ธมฺเมน นยมานานํ กา อุสูยา วิชานตํ.

ภู (อ)

หิลฺโลล

โทลเน

แกว่งไปมา

หิลฺโลเลตีติ หิลฺโลโล
หิลฺโลลยติ วายุ ลตํ.

จุร (เณ ณย)

สล

โถมเน

สรรเสริญ

สาลยเต ปณฺฑิตํ ธีโร.

จุร (เณ ณย)

ญป

โตสนิสานถุตฺยาโลจนมารเณ (ถ้ามี ป บทหน้า นิกฺขิปเน)
ยินดี; ลับ; สรรเสริญ; แลดู; ฆ่า; ปูลาด, แต่งตั้ง

ญเปติ, ญปยติ
ลงการิตปัจจัย ญาเปติ, ญาปยติ
อาสนํ ปญฺญาเปติ, ปญฺญเปติ วา ปญฺญตฺติ
ปญฺญาปนํ การปูลาด, การแต่งตั้ง.

จุร (เณ ณย)

เถน

โจเร

ลัก, ขโมย

เถนยติ
เถเนตฺวา
เถโน, เถนโก ผู้ขโมย. 
เถนนํ การลักขโมย. 
เถยฺยสงฺขาตํ
เถนสฺส ภาโว เถยฺยํ ความเป็นแห่งขโมย.

จุร (เณ ณย)

หนุ

โจเร

ลัก, ขโมย, หลอกลวง, โกง

หนุเต, หนวติ

สัททนีติยังมีรูป หโนติ เป็น ตนาทิคณิกะ เหมือน ตโนติ, กโรติ อีกด้วย

ภู (อ)

คุจุ

โจริเย
ลัก, ขโมย

โคจติ.

ภู (อ)

มุส

โจริเย
ลัก, ขโมย

มุสติ, โมสติ. มุสฺนาติ โจเรตีติ โมโส ขโมย, โจร.

ภู (อ), กี (นา)

ลุส

โจริยหึสเน

แย่งชิง; เบียดเบียน

โลสติ, ลุสติ.

ภู (อ)

คุป

โคปนินฺทาสุ
คุ้มครอง, รักษา; นินทา, ติเตียน

โคปติ
โคปโก
ชิคุจฺฉติ ย่อมรังเกียจ (ลง ฉ ปัจจัยหลังในอรรถนินทา, ติเตียน) ชิคุจฺฉิตฺวา, ชิคุจฺฉมาโน
เชคุจฺฉี ภวํ โคตโม
โคตฺตํ โคตร

ภู (อ)