ไป, ถึง, เป็นไป; ขอ, วอน
- อทฺทิ ป. ภูเขา. อช. 605.
มีศัพท์ อทฺทิต อยู่คำหนึ่ง มีที่ใช้ พึงทราบว่า ไม่ได้ออกจากธาตุนี้ เป็นแต่รูปมาคล้ายกันเอง.
อทฺทิต ปราชญ์สันนิษฐานว่า กลายมาเลือนมาจาก อฏฺฏิต ซึ่งมีอาการใช้อย่างเดียวกันแท้ (อทฺท ในคัมภีร์ธาตุทั้งหลายคงมีเฉพาะดังแสดงมาข้างบนเท่านั้น สูจิ. แสดงอปรนัยว่า อทฺท=หึสายํ วา นี้คงเป็นแต่เพียงเห็นเค้าว่า อทฺทิต ใช้ในที่แห่ง อฏฺฏิต จึงวางลงเท่านั้น ไม่มีที่มาเดิม)
อฏฺฏิต นั้น ออกจาก อฏฺฏ=อนาทเร 'ไม่เอื้อเพื้อ,' บีบคั้น, กดขี่, เบียดเบียน (ดู ธาตุป. เล่มก่อน) มีที่ใช้ทั้งสองคำ ดังนี้
อฏฺฏิต, อทฺทิต กค. กมฺ. เบียดเบียนแล้ว, บีบคั้นแล้ว, รบกวนแล้ว ฯลฯ.
เวสมํ ยถา หิมสีตฏฺฏิตานํ ดุจเรือน (เป็นที่พึ่ง) ของคน อันความหนาวเพราะหิมะเบียดเบียนแล้ว ชาอ. 7/296.
ปณฺฑุโรเคน อฏฺฏิโต อันโรคผิวเหลืองเบียดเบียนแล้ว ชาอ. 4/204. (แต่ฉบับไทยเป็น อาตุโร ยุโรปเป็น อฏฺฏิโต).
จิรํ วุฏฺโฐ ทุกฺขทฺทิโต อันทุกข์บีบคั้นแล้ว อยู่นานแล้ว ชาอ. 1/35.
ภยทฺทิตา เลณคเวสิโน (สุกรทั้งหลาย) อันภัยบีบคั้นแล้ว แสวงหาที่เร้น ชาอ. 4/165. แต่ฉบับไทยเป็น ภยทฺธิตา)
รูป อทฺธิต นี้ พานจะเลือนมาจาก อทฺทิต อีกทีหนึ่ง แลถึงจะมีที่ใช้อยู่บ้าง ก็ติดจะไม่สนิท.
Comments