ประดับ, ตกแต่ง
อรรถของธาตุ
ภูสเน
ตัวอย่าง
อลติ อลงฺกาโร อลงฺกโต อลงฺกํ กมลํ กมลาสโน
อล ธาตุนี้ เกจิอาจารย์อยากให้มีอรรถเป็น 3 คือ (1) ภูสน=ประดับ (2) ปริยาปน=พอ (3) วารณ=ห้าม แต่เรา (ส.) ไม่เห็นด้วย เพราะไม่เห็นที่มา ที่แปลว่า พอ และห้าม นั้น เป็น อลํ ศัพท์ ซึ่งเป็นนิบาตต่างหาก
อา. อลเมตํ สพฺพํ ทั้งหมดนี้ พอละ อลํ เม เตน รชฺเชน ข้าพเจ้าไม่ต้องการด้วยราชย์นั่น - ส.
- อลงฺกาโร ป. อลังการ, เครื่องประดับ [อลํ+การ 'ทำการประดับ'].
- อลงฺกโต กค. อลงกต, ประดับแล้ว [อลํ+กต].
- อลงฺกํ นป. เครื่องประดับพิเศษ '-ภูสนวิเสโส' ได้ในกาพย์ของกวีว่า "สาลงฺกานนโยเคปิ สาลงฺกานนวชฺชิตา" - ส.
- กมลํ นป. กมล, บัว, ดอกบัว, 'ประดับน้ำ' [กํ=น้ำ, อล - สูจิ]
- กมลาสโน ป. กมลาสน์, พรหม, 'มีดอกบัวเป็นที่นั่ง ' [กมล+อาสน - สูจิ].
หมวดธาตุ
ภู (อ)
คาถา/หน้า
188
ที่มา
ธป
Comments