อน

อนติ อานํ อปานํ

• อานํ นป. '=อสฺสาโส' ลมหายใจเข้า.
• อปานํ นป. '=ปสฺสาโส' ลมหายใจออก. 
  อสฺสาส ปสฺสาส นี้ อรรถกถาวินัยว่า 
  อสฺสาโส = พหินิกฺขมนวาโต หายใจออก.  ปสฺสาโส=อนฺโต-ปวิสนวาโต หายใจเข้า. 
  แต่อรรถกถาฝ่ายพระสูตรว่า 
  อสฺสาโส หายใจเข้า 'อนฺโต สสนโต.'  ปสฺสาโส หายใจออก 'พหิ สสนโต'   และอ้างสมพระสูตรหนึ่ง - ส.

[ปัญหานี้กระเทือนถึงต้องวินิจฉัยว่า เมื่อแรกสัตว์คลอดจากครรภ์ จะหายใจเข้าหรือออกก่อน 
เพราะถ้าเข้าใจว่า อสฺสาส เป็นเข้า  ปสฺสาส ก็ต้องเป็นออก  
ถ้า อสฺสาส เป็นออก ปสฺสาส ก็ต้องเป็นเข้า กลับกันอยู่เสมอ 
พระบาลีที่พระพุทธเจ้าตรัสเป็นคู่กันว่า อสฺสาส-ปสฺสาส  อาน-อปาน และคงที่เช่นนี้เสมอ 
ส่วนอรรถกถาทั้งสองที่ว่าค้านกันนั้น ท่านผู้แต่งก็คนเดียวกัน คือ พระพุทธโฆส 
ทุกวันนี้รับมติข้างพระสูตร คือ อย่างที่แปลไว้เป็นฝ่ายมาก]