ฟอง (เช่นฟองไก่เป็นต้น)
อรรถของธาตุ
อณฺฑตฺเถ
ตัวอย่าง
- อณฺฑ นป. (1) ฟอง (เช่น ฟองไก่เป็นต้น) (2) อัณฑะ (ของบุรุษ).
กุกฺกุฏิยา อณฺฑานิ อฏฺฐ วา ทส วา ฟองไก่ ท. 8 ก็ดี 10 ก็ดี,
อณฺฑโกสํ ปทาเลตฺวา เจาะกะเปาะฟองแล้ว วิน. 1/5. - อณฺฑหาร แล -ก [อณฺฑ+หร] ค. ผู้นำไปซึ่งอัณฑะ, ผู้ตอน.
ปุริโส อณฺฑหารโก คนฺตฺวา อุพฺภเตหิ อณฺเฑหิ อาคจฺเฉยฺย บุรุษผู้ตอน ไปแล้ว มีอัณฑะ ท. อันควักขึ้นแล้ว พึงมา มช. 2/75. (คือ จะไปตอนเขาๆ กลับตอนตัว) - อณฺฑช [อณฺฑ+ช] ค. 'เกิดแต่ฟอง.' อณฺฑช ป. นก; ปลา. อช. 741, 624, 1079.
ในที่บางแห่งว่าเป็นกำเนิดงู เช่น อณฺฑชา นาคา, ชลาพุชา นาคา, สํเสทชา นาคา, อุปปาติกา นาคา สํ. 3/207 (อณฺฑชา นาคา นาคเกิดแต่ฟอง). - อณฺฑก ค. (ใช้เฉพาะเป็นคุณของวาจา หมายความว่าหยาบคาย เท่านั้น) ขรุขระ, ระคาย, 'ดุจฟอง.'
ยา สา วาจา อณฺฑกา กกฺกสา วาจานั้นใด ขรุขระ (โดยไม่เกลี้ยงหู), หยาบ มช. 1/498. - อณฺฑจฺเฉท แล -ก [อณฺฑ+เฉท] ค. 'ผู้ตัดอัณฑะ,' ผู้ตอน.
อณฺฑจฺเฉทา นิลญฺฉกา ผู้ตอนสัตว์ แลทำรูปพรรณสัตว์ ชาอ. 6/367-71 (ดู ลญฺฉก).
หมวดธาตุ
ภู (อ)
ที่มา
ธป
Comments