พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ Sort descending ตัวอย่าง หมวดธาตุ

กสฺส

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กสฺสติ ปริกสฺสติ ปฏิกสฺสติ

  • ปฏิกสฺสติ  ก. ชักมา, ฉุดมา, 'กลับไป' [ปฏิ+กสฺส]   อา. มูลาย ปฏิกสฺเสยฺย พึงกลับไปเพื่ออาบัติเดิม, ชักเข้าหาอาบัติเดิม ปฏิกสฺเสยฺย-อากฑฺเฒยฺย - ส.   รูปนาม ปฏิกสฺสนํ.
ภู (อ)
[ธป]

อพฺภ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อพฺภติ อเนกสตปฏโล หุตฺวา อุคฺคจฺฉตีติ อมฺโภ หมอก, เมฆ.

ภู (อ)

อุขิ
[อุข, อุขิ]

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อุขติ, โอขติ, อุงฺขติ.

ภู (อ)

ลพฺพ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

ลพฺพติ.

ภู (อ)

ปลว

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

ปลวตีติ ปลโว เรือ. 
ในคัมภีร์โลกียะ ท่านใช้ ป ซ้อน ล มีรูปเป็น ปฺลโว หรือสำเร็จมาจาก ปฺลุ ธาตุก็ได้. ปฺลโว เรือ, กระต่าย, กบ, ลิง เป็นต้น.

ภู (อ)

อฏ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

อฏติ
อฏวิ, อฏวี ป่าทึบ, ดง. 
อฏยเต คมฺยเตติ อฏนิ, อฏนี แม่แคร่, เตียง.

ภู (อ)

สุก

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

สุกติ
โสกติ มนาเปน คจฺฉตีติ สุโก, สุกี นกแก้ว

ภู (อ)

กปิ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กปฺเปติ กปฺปยติ

จุร (เณ ณย)
[ธป]

กิฏ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

เกฏติ

ภู (อ)
[ธป]

เพลุ

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

เพลตีติ โพลโก, สโส กระต่าย.

ภู (อ)

ลย

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

ลยเต
ลโย มาตราเวลา.

ภู (อ)

รฆิ

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

รงฺฆติ.

ภู (อ)

วี

คติยํ

ไป, ถึง, บรรลุ

เวติ, วียเต
เวติ ปวตฺตตีติ เวณุ ไม้ไผ่.

ภู (อ), ทิว (ย)

กพฺพ

คติยํ

ไป, ถึง, เป็นไป

กพฺพติ

ภู (อ)
[ธป]

นกฺข
[นกฺข, นข]

คติยํ
ไป, ถึง, บรรลุ

นกฺขติ
นกฺขํ คมนํ ตายติ รกฺขตีติ นกฺขตฺตํ
นขติ
นโข, นขํ

ภู (อ)

ขนฺท

คติยํ โสสเนปิ
ไป, ถึง, บรรลุ; เหือดแห้ง

ขนฺทติ
ขนฺโท พระวิษณุเทพ.

ภู (อ)

ปล

คติรกฺขาสุ
ไป, ถึง, บรรลุ; รักษา

วาเตน ปลติ คจฺฉตีติ ปลาลํ ฟาง. 
อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ. 
คาโว ปลติ ปาเลตีติ โคปาโล.

ภู (อ)

นย

คติรกฺขเณ
ไป, ถึง, บรรลุ; รักษา, ป้องกัน;

นยติ
นยนฺติ รกฺขนฺติ อตฺถํ เอเตนาติ นโย การแนะนำ, แผนการ. 
นยนํ คมนํ นโย, ปาฬิคติ.

ภู (อ)

องฺก
[อกิ, องฺก]

คติลกฺขเณ

ไป, ถึง, บรรลุ; ทำเครื่องหมาย

องฺกติ. องฺเกติ, องฺกยติ
องฺกิตํ, องฺกนํ เครื่องหมาย. 
องฺกิโต เครื่องหมาย. 
จกฺกงฺกิตจรโณ มีพระบาทหมายด้วยจักร หรือเป็นลายจักร. 
องฺโก เครื่องหมาย, รอย เช่น รอยตรา; ตัก, เอว, พก. 
องฺกุรํ หน่อ, 
ปริยงฺโก แท่น, บัลลังก์. 
ปลฺลงฺโก บัลลังก์. ปริ+องฺก, 
ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวา 'คู้บัลลังก์' นั่งขัดสมาธิ์. 
สสงฺโก พระจันทร์, 'มีกระต่ายเป็นเครื่องหมาย', สส+องฺก.

ภู (อ), จุร (เณ ณย)

อกิ
[อกิ, องฺก]

คติลกฺขเณ
ไป, ถึง, บรรลุ; ทำเครื่องหมาย

องฺกติ. องฺเกติ, องฺกยติ. องฺกิตํ
องฺกนํ เครื่องหมาย. 
องฺกุรํ หน่อ,
ปริยงฺโก แท่น, บัลลังก์. 
สสงฺโก พระจันทร์

ภู (อ), จุร (เณ ณย)
[พธ]