พจนานุกรมธาตุ

ธาตุ
ธาตุ อรรถ Sort descending ตัวอย่าง หมวดธาตุ

ปถ

คติวาจาสุ
ไป, ถึง, บรรลุ; พูด

ปถติ, ปถิยเต คมิยเต ปถิเกหิติ ปโถ ทาง. 
ปาเถติ การกํ ปุคฺคลํ คเมติ นิพฺพานํ ปาเปตีติปิ ปโถ, ปฏิปทาเยว ทางคือข้อปฏิบัติ. 
ปถิโต
พฺยปโถ, พฺยปฺปโถ วจนปโถ ทางแห่งถ้อยคำ

ภู (อ)

เป

คติวุทฺธิโสสเนสุ

ไป, ถึง, บรรลุ; เจริญ; ให้เหี่ยวแห้งไป

เปติ, ปยติ เอเตนาติ ปาโย ความเจริญ. 
นตฺถิ ปาโย วุทฺธิ เอตฺถาติ อปาโย ที่ไม่มีความเจริญ. 
นิปยติ วิโสเสติ ปฏิปกฺขนฺติ นิปโก ผู้ยังปฏิปักษ์ให้สิ้นไป (แปลง ย เป็น ก)

ภู (อ)

รผ
[รผ, รผิ]

คติวเธ
ไป, ถึง; เบียดเบียน

รผติ, รมฺผติ.

ภู (อ)

รผิ
[รผ, รผิ]

คติวเธ
ไป, ถึง; เบียดเบียน

รผติ, รมฺผติ.

ภู (อ)

วปฺผ

คติวเธสุ

ไป; ฆ่า, เบียดเบียน

ภู (อ)

สุน

คติสทฺเท

ไป, ถึง, บรรลุ; ทำเสียง, ออกเสียง

สุนติ คจฺฉติ สทฺทายติ วาติ สุโน, สุนโข, สาโน, สูโน, โสโณ, สูวาโน สุนัข, หมา.

ภู (อ)

วาต

คติสุขนเสวเน

ไป, ถึง, บรรลุ; ให้เป็นสุข; เสพ

วาเตติ, วาตยติ คจฺฉติ สุขาเปติ วาติ วาโต ลม

จุร (เณ ณย)

กสี

คติสุสฺสเนสุ

ไป, ถึง; เหี่ยวแห้ง

กสติ, กสนฺติ.

ภู (อ)

หุล

คติหึสนสํวเร

ไป, ถึง, บรรลุ; เบียดเบียน; สำรวม

หุลติ, โหลติ. โหเลติ ภูมึ ภินฺทนฺโต มตฺติกขณฺฑํ จาเลตีติ หโล, ผาโล ผาล.

ภู (อ)

สพฺพ

คติหึสาปูรเณ

ไป, ถึง, บรรลุ; เบียดเบียน; ให้เต็ม

สพฺพติ
สพฺโพ ทั้งปวง, 
สพฺพํ อตฺถิ เอตฺถาติ สาวตฺถิ
สคฺคญฺจ สพฺพติฏฺฐานํ.

ภู (อ)

ริส

คติหึสาสุ

ไป, ถึง, บรรลุ; เบียดเบียน, ขจัด

ริสติ
ริโส ผู้ไป. 
ริฏฺฐํ ความชั่ว. 
ปุํ วุจฺจติ นิรโย, ตํ เรสติ หึสตีติ ปุริโส ผู้กำจัดนรก.

ภู (อ)

หิฑิ

คติอนาทเร

ไป, ถึง, บรรลุ; ไม่เอื้อเฟื้อ

หิณฺฑติ, อาหิณฺฑติ
อาหิณฺฑนํ การเที่ยวไป. 
หิณฺฑิโร หิรฺฑีโร วา. 
สมุทฺทเผโณ คลื่นน้ำทะเล, ฟองน้ำทะเล.

ภู (อ)

อจุ

คติอพฺยตฺตเก คตฺยพฺยตฺตเก

ไป, ถึง; พูดไม่ชัด

อจติ, อจเต.

ภู (อ)

วฆิ

คติอารมฺภนินฺทนชเว

ไป, ถึง, บรรลุ; เริ่ม, พยายาม; นินทา; วิ่งเร็ว

วงฺฆเต.

ภู (อ)

ธํสุ

คติอโธปตเน
ไป; ตกไปเบื้องล่าง

ธํสติ
รโชนุทฺธํสติ อุทฺธํ
วิทฺธํสติ.

ภู (อ)

เอส

คติเอสนวุทฺธิสุ

ไป, ถึง, บรรลุ; แสวงหา, เจริญ

เอสติ
ปริเยสนา, ปริเยฏฺฐิ การแสวงหา.

ภู (อ)

วกฺก

คติโกฏิลฺลรุกฺขตฺตเจสุ

ไป; คด, งด; เปลือกไม้

วกฺกเต ย่อมคดงอ. 
วกฺเก รุกฺขตฺตเจ อลนฺติ วกฺกลํ เปลือกไม้, ผ้าเปลือกไม้. 
ทิสา ภชถ วกฺกงฺคา ชาตํ สรณโต ภยํ. 
นงฺคุฏฺฐํ วกฺกํ กตฺวา.

ภู (อ)

วพฺภ

คติโภชเน

ไป, ถึง, บรรลุ; กิน

ภู (อ)

สฏ

คตีสีทนวิภาคเภทโรเคสุ

ไป; จม; แบ่ง, จำแนก; แตก; เสียดแทง

สฏติ โลโก.  คจฺฉติ อวสีทติ วิภชติ วิสรติ รุชติ วาติ อตฺโถ. 
สาโฏ, สาฏโก ผ้า. 
บทว่า เภท มีพรรณนาว่า วิสรติ แตก, แตกซ่าน, ซ่านไป.

ภู (อ)

สิท

คตฺตปกฺขรเณ

ขัดสี, ชำระกาย

สิทฺยติ, สิชฺชติ.

ทิว (ย)