คุฬ

ให้ดู คุฬ=รกฺขายํ ใน ธาตุปฺ. เล่มก่อนด้วย เพราะคงเป็นธาตุตัวเดียวกัน แต่เนื้อความมากออกไปเท่านั้น.

• คุฬ ป. น้ำอ้อยงบ, น้ำตาล;  ก้อน, กลุ่ม, ลูกกลม; ก้อนข้าว หรือคำข้าว. อช. 462, 1088.
• อโยคุฬ [อย+คุฬ] ป. ก้อนเหล็ก. เสยฺโย อโยคุโฬ ภุตฺโต กินก้อนเหล็กเสียดีกว่า ขุ. 1/47.
• โลหคุฬ [โลห+คุฬ] ป. ก้อนโลหะ. 
  มา โลหคุฬํ คิลี ปมตฺโต อย่าประมาทกลืนก้อนโลหะ ขุ. 1/55.
• มาลาคุฬ แล มาลาคุณ [มาลา+คุฬ] ป. ช่อ-พวง-มัด-กลุ่ม แห่งมาลัย. 
  กยิรา มาลาคุเฬ พหู พึงทำช่อ ฯลฯ มาลัยเป็นอันมาก ขุ. 1/18. ธมฺอ. 3/366. 
  (พิมพ์ครั้งที่หก แก้เป็น มาลาคุเณ แล้ว) แต่ของเก่ายังเป็น -คุฬ (มาลาคุฬ-คุณ มักเปลี่ยนใช้กันได้บ้าง เช่น เวฬุ-เวณุ ดู มหาเวณุคุมฺพ). 
  วิสฺสฏฺฐมาลาคุฬํ ชาอ. 1/82.