กุฏ

อรรถของธาตุ
อาโกฏนาทีสุ

ตี, ทุบ, เคาะ (เป็นอาทิ)

ตัวอย่าง

โกเฏติ การิต-โกฏาเปติ

อาโกเฏติ [อา+กุฏ] ก. ตี, ทุบ, เคาะ. 
อคฺคฬํ อาโกเฏหิ ท่านจงเคาะกลอน-ลิ่ม*   
อคฺคฬํ อาโกเฏสิ เคาะ…แล้ว ที. 1/115-6. 
เถโร คนฺตฺวา ทวารํ อาโกเฏสิ พระเถระไปเคาะประตูแล้ว ธมฺอ. 4/508.

* น่าจะเป็น บานประตู เพราะอรรถกถาแห่งนี้แก้ว่า อคฺคฬนฺติ กวาฏํ. แลแก้ต่อไปว่า อาโกฏฺเฏหีติ อคฺคนเขน สณิกํ กุญฺจิกฉิทฺทสมีเป อาโกฏฺเฏหิ. จึงเห็นได้ว่า มิใช่กลอน หรือลิ่มแน่. (อาโกฏฺเฏหิ ในอรรถกถาควรจะเป็น อาโกเฏหิ)

อาโกฏิต [จาก อาโกเฏติ ] กค. ตี-ทุบ-อัดแล้ว, เคาะแล้ว. 
อาโกฏิตปจฺจาโกฏิเตหิ จีวเรหิ มีจีวร ท. อันทุบ-อ้ดแล้ว แลกลับทุบ-อัดแล้ว (ทุบทั้งสองด้าน) ธมฺอ. 1/35.
(อาโกฏิต+ปฏิ+อา). อาโกฏิตปจฺจาโกฏิตํ อุภโตภาควิมฏฺฐํ มชฺ. 2/78.

อาโกฏน [อา+กุฏ+ยุ เป็น อน] นป. ความตี-ทุบ-อัด, ความเคาะ. 
โน อาโกฏนกฺขโม ทนความทุบ-อัด ไม่ได้ มชฺ. 2/78.

อาโกฏน [อา+กุฎ+ยุ เป็น อน กตฺตุสาธน เทียบ โกธโน ผู้โกรธ] ค. ผู้ตี-ทุบ-อัด, ผู้บังคับ. 
อิ. อาโกฏนี. …ตว กายรถสฺส อุปฺปถํ ปฏิปนฺนสฺส ราชรถสฺส สินฺธเว อาโกเฏตฺวา นิวารณปโฏทลฏฺฐิ วิย ปญฺญา อาโกฏนี โหตุ ปัญญาจงบังคับ กายรถของท่าน … ดุจปะฏัก เป็นเครื่องตี-ทิ่ม สินธพ ท. แห่งราชรถ อันเดินผิดทางแล้วห้าม ชาอ. 10/197.

หมวดธาตุ
จุร (เณ ณย)
คาถา/หน้า
ธป. ธม.
ที่มา
ธป

Comments

Restricted HTML

  • Allowed HTML tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Lines and paragraphs break automatically.
  • Web page addresses and email addresses turn into links automatically.