วจ

วตฺติ-วจติ อุจฺจเต นิรุตฺติ-นิรุตฺตํ-เนรุตฺตํ อธิวจนํ 
วุตฺตํ วจนํ วาจา วตฺตุํ วตฺวา ฯเปฯ เหตุกตฺตุ-วาเจติ

คำไขที่ว่า วิยตฺติยํ วาจายํ นั้น ส. แสดงว่า 
คำพูดของบุคคลอย่างปกติ ซึ่งเข้าใจกันได้ ชื่อ วิยตฺตี วาจา.
เสียงอย่างท้องลั่น หรือ เสียงสัตว์ดิรัจฉานร้อง ชื่อ อพฺยตฺตสทฺโท
(วิยตฺตสฺส หิ วทโต ปุคฺคลสฺส วเสน วาจา วิยตฺตา นาม วุจฺจติ. 
ยถา ปน กุจฺฉิสทฺทติรจฺฉานคตาทิสทฺโท อพฺยตฺตสทฺโทติ วุจฺจติ) - ส.

• วตฺติ-วจติ ก. กล่าว, พูด ' =วทติ'  
  ดังบาลีว่า วตฺติ เอตายาติ วาจา - ส.
• อุจฺจเต อุจฺจนเต ก. กมฺม. ไม่มีที่ใช้ในโวหารศาสนา อนุโลมตามสกฺกตภาสา อาเทส ว เป็น อุ วิธีนี้ในศาสนาเป็นรูป นิรุตฺติ  - ส.
• นิรุตฺติ นิรุตฺตํ เนรุตฺตํ  น. ภาษา, คำพูด … [นิ+ร (อาคม)+วจ แปลง ว เป็น อุ] - ส.
• อธิวจนํ  คำเรียก, ชื่อ, 'กล่าวประจำ' [อธิ+วจ].

ส. แจกบทมาลา ดังนี้:-
วตฺ.- วตฺติ-วจติ วจนฺตี, … กมฺม-วุจฺจติ วุจฺจเร.
อา. อตฺถาภิสมยา ธีโร ปณฺฑิโตติ ปวุจฺจติ. เทวธมฺมาติ วุจฺจเร - ส.
บท วจติ วจนฺติ นั้น ไม่มีที่ใช้ในบาลี อรรถกถา ฏีกา แต่อนุโลมตามบทที่มีอยู่ว่า อวจ อวจีสุ หรือ วาเจติ วาเจนฺติ เป็นอาทิ จึงตั้งลงไว้ - ส.
ปญฺ.-วจตุ … กมฺม-วุจฺจตุ
สตฺ-วเจยฺย … กมฺม-วุจฺเจยฺย.
ปโร.- วจ วจุ, วเจ วจิตฺถ, วจํ วจิมฺห …
หียฺ.- อวจา อวจุ, อวโจ อวจุตฺถ, อโวจํ อโวจุมฺห; …
อชฺ-อวจี อโวจุํ-อวจึสุ, อโวโจ อโวจุตฺถ, อโวจึ อโวจุมฺหา ;…
ภวิ.- วกฺขติ วกฺฺขนฺติ, วกฺขสิ วกฺขถ …
อีกอย่างหนึ่ง เป็น วกฺขิสสติ วกฺฺขิสสนฺติ …
กาลา .- (ส. ไม่แจกไว้).